1- دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران 2- استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزیشهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران 3- استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزیشهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران 4- استادیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
چکیده: (539 مشاهده)
اسکان غیررسمی از پیامدهای نامطلوب شهرنشینی در جهان معاصر است که در نتیجه صنعتی شدن شتابان و نابرابریهای منطقهای شکلگرفته و به دلیل محرومیت و عدم برخورداری این سکونتگاهها از تسهیلات زندگی شهری در قیاس با دیگر نواحی شهری، آنها را کانون مسائل و مشکلات حاد شهری و ضد توسعه پایدار انسانی نموده است. وضعیت موجود سکونتگاههای غیررسمی نشان میدهد که برنامهریزیها،پیشبینیهاواقداماتانجامشدهبرای رفع معضلات اینپدیدهبهویژه در کلانشهر تبریز، کاراییآنچنانینداشتهاستبهگونهای کهگسترش پهنههایسکونتگاههایغیررسمی در این شهرخوددلیلیبراینادعاست.بدین منظور در این پژوهش سعی گردیده است که بهصورت سیستمی پیشرانهای کلیدی مؤثر بر شکلگیری و گسترش اسکان غیررسمی در محدوده کلانشهر تبریز شناسایی و تحلیل شوند. روش تحقیق در مطالعهی حاضر آمیخته (کمی- کیفی) با ماهیت تحلیلی- اکتشافی میباشد. در این پژوهش ابتدا با تکنیک پویش محیطی و دلفی، 64 عامل اولیه در پنج حوزه مختلف استخراجشده و از طریق تحلیل ساختاری در نرمافزار میکمک تحلیل شدهاند. بر اساس نتایج، هجده عامل اصلی به عنوان پیشران کلیدی در شکلگیری و گسترش اسکان غیررسمی منطقه مورد شناسایی قرار گرفتهاند. در مرحله بعدی با تحلیل کیفی، این 18 عامل در دو محور کلان و اقتصاد دستهبندی شدند. پس از تدوین سناریو، در مجموع سه سناریو مطلوب، سناریو بینابین یا ایستا و سناریو بحرانی (فاجعه)، بهعنوان سناریوهای بسیار قوی با احتمال وقوع بالا، برای آینده سکونتگاههای غیررسمی کلانشهر تبریز به دست آمدند.
parvinzad M, valizade R, hosseinzade dalir K, ahmadzade H. Future research of informal settlements using scenario-based planning approach A case study of Tabriz metropolis. جغرافیایی 2024; 24 (85) :159-180 URL: http://geographical-space.iau-ahar.ac.ir/article-1-4033-fa.html
پروین زاد محمود، ولیزاده رضا، حسین زاده دلیر کریم، احمدزاده حسن. آیندهپژوهی سکونتگاههای غیررسمی با استفاده از رویکرد برنامهریزی سناریو مبنا مطالعه موردی کلانشهر تبریز. فضای جغرافیایی. 1403; 24 (85) :159-180