رودخانههای جوی بهعنوان مسیرهای یکپارچه و متمرکز از رطوبت میتوانند تأثیر متفاوتی بر بارش مناطق مختلف کشور بگذارند. این پژوهش باهدف کمی سازی پراکندگی مکانی رودخانههای جوی مرتبط با ۱۴۷ ایستگاه همدیدی ایران به همراه سهم بارش مرتبط با آنها و نحوه ارتباطشان با مجموع بارش ماهانه برای 6 ماه سرد سال طی بازه ۲۵ ساله (۱۹۹۵-۲۰۲۰) انجامشده است. در این راستا رودخانههای جویبر اساس موقعیت جغرافیایی هر ایستگاه و مشخصات بارشی آن شناسایی و سپس جهت تعیین سهم بارشی و نحوه توزیع مکانی آنها از تحلیلهای آماری استفاده شد. نتایج نشان داد ازنظر زمانی بهطور متوسط در کل کشور 8 درصد از تمام زمانهای موردمطالعه همراه با رودخانههای جوی است. بهطور میانگین حدود 51 درصد رخدادهای شناساییشده منجر به بارش شدهاند. ازنظر مکانی در اغلب ایستگاههای دامنههای غربی زاگرس و برخی ایستگاههای ساحلی جنوب تمام این رخدادها بارشی بودهاند. درمجموع این پدیده بین 6 تا 69 درصد مجموع بارشهای کشور را طی 6 ماهه سرد تأمین کرده است. حداکثر آن متعلق به نواحی جنوبی کشور بوده و با افزایش عرض جغرافیایی این سهم کاهشیافته است. علاوه بر این، افزایش بارش حاصل از رودخانههای جوی بهطور متوسط موجب افزایش مجموع بارش ماهانه در 84 درصد ایستگاههای موردمطالعه شده است. همچنین بارش متأثر از پدیده در زمانهای مختلف دارای نابرابری مکانی است.
shakiba A, Esfandiari N. Statistical spatial analysis of the contribution and distribution of precipitation linked to atmospheric rivers in Iran during the cold period. جغرافیایی 2024; 24 (85) :47-71 URL: http://geographical-space.iau-ahar.ac.ir/article-1-4057-fa.html
شکیبا علیرضا، اسفندیاری ندا. تحلیل آماری مکانی سهم و توزیع بارش ناشی از رودخانههای جوی در ایران طی دوره سرد. فضای جغرافیایی. 1403; 24 (85) :47-71
(2).jpg)
