|
ژئومیتولوژی: علوم زمین و فرهنگ شفاهی «نمونه‌هایی از شمال‌غرب ایران»
|
| رضا خوش‌رفتار* |
| استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه زنجان |
|
|
چکیده: (5881 مشاهده) |
| چکیده
زمین شناسی و پیکرشناسی زمین بر جامعه، تمدن و تنوع فرهنگی تأثیر داشته‌اند. این تأثیر با توجه به میزان توسعه در هر جامعه‌ای متفاوت خواهد بود. در گذشته، انسان‌ها روابط نزدیکی با محیط طبیعی خود داشتند و در راه تلاش برای شناخت و درک چشم‌اندازها و فرایندها از اسطوره، داستان و افسانه‌ها کمک گرفته‌اند. استفاده از اسامی مانند شیطان، اژدها و جن برای دره‌ها، کوه‌ها و غارها را می‌توان در نقاط متفاوت کره زمین و در فرهنگ‌های مختلف مشاهده کرد. علاوه بر این انسان سعی کرده است فرایندها و فرم‌ها را بر اساس درک خود از طبیعت، تشریح کنند. اسامی به کار رفته برای عناصر غیر زنده‌ی طبیعت، در چهارچوب زمین شناسی فرهنگی قرار می‌گیرد. بخشی از فرهنگ مربوط به پدیده‌های زمین شناسی با اعتقادات مذهبی مردم و متافیزیک ارتباط دارد. بعضی از این اسامی برای عناصر نسبتاً استاتیک (مانند کوه‌ها)، فرایندهای دینامیک (مانند چشمه‌های تراورتن ساز) و فسیل‌ها استفاده شده‌اند. تعدادی از این اسامی اسطوره‌ها و داستان‌ها، اطلاعات با ارزشی را درباره زلزله‌ها، سونمی، سیل‌ها و غیره ارایه می‌دهند و داده‌های مهمی را برای درک تاریخ زمین شناسی، روند تحولات پیکرشناسی و تغییرات اقلیمی را فراهم می‌کند. در این تحقیق، ارزش‌های ژئومیتولوژیکی سه چشمه دارای املاح آهکی در شمال غرب ایران (تکاب، زنجان و قروه) مورد بررسی قرار گرفته است. استفاده از نام اژدها برای پشته‌های سنگی نشان دهنه‌ی آن است که در این مناطق در گذشته چشمه‌های پر آب و احتمالاً آرتزین وجود داشته است. این‌گونه سایت‌ها، از دیدگاه جذب ژئوتوریست‌ها، بویژه در مناطق روستایی اهمیت زیادی دارند. |
|
| واژه‌های کلیدی: کلید واژه‌ها: ژئومیتولوژی، علوم زمین، چشمه‌های تراورتن‌ساز، اژدها، اسطوره، ایران. |
|
|
متن کامل [PDF 161 kb]
(1188 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1393/9/23 | پذیرش: 1393/9/23 | انتشار: 1393/9/23
|
|
|
|
|
|
