:: دوره 18، شماره 64 - ( 12-1397 ) ::
جلد 18 شماره 64 صفحات 234-215 برگشت به فهرست نسخه ها
پتانسیل یابی منابع آب زیرزمینی موجود در واحدهای کارستی و سازند سخت کوه مورو- صوفیان با بکارگیری روش‌های تصمیم گیری چند معیاره AHP ، SAW و F-AHP
عبدالرضا واعظی هیر* 1، مرتضی وفادار2 ، واحده آقایی2
1- هیات علمی گروه علوم زمین دانشگاه تبریز. (نویسنده مسئول).
2- دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی، گروه علوم زمین، دانشگاه تبریز
چکیده:   (4839 مشاهده)

روند روبه رشد مناطق صنعتی و جمعیتی اطراف کوه مورو در سال­های اخیر از یک‌ طرف و کاهش منابع آب آبرفتی منطقه از طرف دیگر، ضرورت پی­جویی منابع آب زیرزمینی در منطقه کوه مورو را دوچندان کرده است. رخنمون طیف وسیعی از سازندهای سخت در کوه مورو و متوسط بارش سالانه 304 میلی‌متری نشان‌دهنده احتمال وجود غنی منابع آب زیرزمینی در منطقه می‌باشد. هدف از این پژوهش پهنه‌بندی پتانسیل منابع آب زیرزمینی در منطقه کوه مورو با تحلیل عوامل مؤثر در تغذیه سفره­های آب زیرزمینی و با استفاده از مدل تحلیل سلسه‌مراتبی (AHP) در محیط Arc GIS است. گسترش سازندهای سخت آذرین، ماسه‌سنگ و سنگ­های آهکی در این منطقه، باعث ایجاد سفره­‌های سازند سخت با ذخیره و کیفیت مناسب را به وجود آورده­ است که بخشی از آب موردنیاز منطقه به‌ویژه در بخش شرب را تأمین می­کند؛ بنابراین برای تعیین مناطق با پتانسیل بالای آب زیرزمینی ابتدا بر اساس روش تحلیل سلسه‌مراتبی (AHP) در نرم‌افزار IDRISI و همچنین روش رتبه‌بندی تجمعی ساده (SAW) و روش فازی-تحلیل سلسله مراتبی (F-AHP) برای لایه‌های مختلف وزن­های مناسب اعمال شد و درنهایت با روش میانگین‌گیری وزنی درجه­ای و با استفاده از تابع حسابگر (Raster Calculator) نقشه پهنه­بندی پتانسیل آب زیرزمینی در پنج گروه خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد طبقه­بندی شد و با موقعیت چشمه­ها و قنات­ها واسنجی گردید. واسنجی نقشه پهنه‌بندی به دست آمده با موقعیت چشمه­های منطقه نشان داد که مدل F-AHP و SAW نتایج مشابهی را ارائه می­دهد. نتیجه این پژوهش نشان داد بخش مرکزی تاقدیس مورو پتانسیل بالایی از آب زیرزمینی را بویژه در یال شمالی دارد. تراکم شکستگی و نوع لیتولوژی منطقه بیشترین تأثیر را بر تشکیل منابع آب زیرزمینی منطقه داشته است.

واژه‌های کلیدی: پتانسیل یابی، سازند سخت، کوه مورو، آب زیرزمینی و AHP، FAHP وSAW
متن کامل [PDF 1197 kb]   (2337 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1394/5/16 | پذیرش: 1396/3/24 | انتشار: 1397/12/24
فهرست منابع
1. Asghari Moghaddam, A., (2010), "Principles of ground water recognition", Tabriz University Press. [In Persian].
2. Bertolini, M., Braglia, M., (2006), "Application of the AHP methodology in making a proposal for a public work contract", International Journal of Project Management, 24: 422-430. [DOI:10.1016/j.ijproman.2006.01.005]
3. Dadashpour, H., (2014), "Locating temporary accommodation sites using the Fuzzy analytical hierarchy process (FAHP) ", Journal of Geographical Space, 46: 90-67. [In Persian].
4. Darvishzadeh, A., (1991), "Geology of Iran", Tehran Amir Kabir Publication. [In Persian].
5. Dey, P. K., (2000), "Analytic hierarchy process helps select site for limestone quarry expansion in barbados", Journal of Environmental Management, 88: 1384-1395. [DOI:10.1016/j.jenvman.2007.07.011]
6. Ford, D., (2007), "Karst hydology and geomorphology ", University of Auckland: New Zealand. [DOI:10.1002/9781118684986]
7. Ghodsipour, H., (2009), "Analytical hierarchy process", Tehran Amir Kabir University of Technology Publishing. [In Persian].
8. Hatefi Ardakani, A., (2016), "Groundwater potentiality through analytic hierarchy process (AHP) using remote sensing and geographic information system", Geopersia, 6 (1): 75-88.
9. Kresic, N., Stevanovic, Z., (2010), "Groundwater hydrology of springs, elsevier inc", Oxford.
10. Milanovich, P., (1988), "Karst hydrogeology", Translated by Aghasi, A.V., Tehran: Publication of the National Water Engineering Standards Project. [In Persian].
11. Mohamad zadeh, T., (2015), "Determination of hard rock groundwater potential in the Saein basin using GIS method", Thesis Master, University of Tabriz, Department of Earth Sciences. [In Persian].
12. Prasad, R., (2008), "Deciphering potential groundwater zone in hard rock through the application of GIS", Environmental Geology, 89: 467-475. [DOI:10.1007/s00254-007-0992-3]
13. Preeja, K., (2011), "Identification of a tropical river basin (Kerala, India) using remote sensing & GIS techniques", J, Indian Society of Remote Sensing, 17: 83-94. [DOI:10.1007/s12524-011-0075-5]
14. Rahimi, D., (2014), "Potential of groundwater resources using AHP model and GIS technique, case study: Shahrood-Bastam plain", Journal of Geographical Space, 44: 159-139. [In Persian].
15. Saaty, T. L., (2008), "Decision making with the analytic hierarchy process", International journal of services sciences, 38: 83-98. [DOI:10.1504/IJSSCI.2008.017590]
16. Saaty, TL., (2012), "Models, methods, concepts and applications of the analytic hierarchy process", Springer New York Heidelberg Dordrecht London. [DOI:10.1007/978-1-4614-3597-6]
17. Shamsi, S., (2015), "Groundwater potential evaluation in hard formation based on GIS techniques. Case study: Ghala chay basin", Thesis of Master, Department of Geography University of Tabriz. [In Persian].
18. Zayyari, K., (2014), "Locating suitable areas of urban green space using a combination of AHP and fuzzy in GIS environment", Journal of Geographical Space, 43: 38-19. [In Persian].
19. Zeinolabedini, M., (2015), "Groundwater potential assessment using geographic information systems and AHP method", International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing & Spatial Information Sciences, 40 (7): 506-518.


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 18، شماره 64 - ( 12-1397 ) برگشت به فهرست نسخه ها