:: دوره 15، شماره 51 - ( 8-1394 ) ::
جلد 15 شماره 51 صفحات 32-19 برگشت به فهرست نسخه ها
تحلیل آماری زمینه‌های آب و هوایی بیابان زایی در ایران
بهلول علیجانی1، پیمان محمودی*2، دوست محمد کلیم3
1- استاد اقلیم شناسی و مدیر قطب علمی تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، دانشگاه تربیت معلم، تهران، ایران
2- استادیار اقلیم شناسی، دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
3- کارشناس ارشد هواشناسی کشاورزی، مرکز تحقیقات هواشناسی کاربردی استان سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
چکیده:   (6675 مشاهده)

در این مقاله برای بررسی میزان آسیب پذیری ایران به بیابان­زایی از شاخص بیوکلیماتیک یونپ (برنامه محیط­زیست ملل متحد) استفاده شد. ابتدا داده­های مربوط به دو پارامتر میانگین دمای سالانه و جمع بارش سالانه 45 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک برای یک دوره 30 ساله (2005-1976) از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید. سپس شاخص یونپ برای کل ایستگاه­ها محاسبه و نقشه پهنه­بندی آن برای کل ایران تهیه شد. در ادامه با استفاده از آزمون
آماری-گرافیکی من-کندال که یکی از روش­های پیشنهادی سازمان هواشناسی جهانی برای تحلیل سری­های زمانی می باشد روند تغییرات شاخص یونپ در گستره ایران بررسی شد. بر اساس شاخص یونپ مشاهده شد که بیش­تر مساحت ایران تحت سیطره اقالیم خشک و نیمه ­خشک می باشند که از لحاظ کلاس خطر بیابان زایی در طبقه شدید

و بسیار شدید قرار می گیرند. نتایج آماره  من–کندال نشان می­دهند که از بین 45 ایستگاه مورد مطالعه تنها 8 ایستگاه دارای روند معنادار بوده­اند. در سه ایستگاه بیرجند، تبریز و مشهد روند تغییرات شاخص یونپ دارای روند منفی بوده که نشان از تمایل تغییر اقلیم این ایستگاه­ها از اقلیم نیمه­ خشک به اقلیم خشک را دارند. شاخص یونپ دو ایستگاه ارومیه و خوی نیز دارای روند منفی بوده­اند، اما با این تفاوت که اقلیم این دو ایستگاه تمایل به سمت اقلیم نیمه خشک را نشان می دهند. روند تغییرات در ایستگاه سنندج در غرب ایران نشان از جابجایی بین اقلیم نیمه مرطوب با اقلیم نیمه خشک و ایستگاه یزد از اقلیم خشک به اقلیم فرا خشک دارد. اما ایستگاه زابل در شمال استان سیستان و بلوچستان تنها ایستگاهی بوده است که روند یونپ آن مثبت بوده است. یعنی روند تغییرات آن از اقلیم فراخشک به سمت اقلیم خشک بوده است. ایستگاه­های نامبرده تنها ایستگاه­هایی بودند که روند تغییرات آن­ها در سطح احتمالاتی 05/0=&alpha معنی دار بوده است.

واژه‌های کلیدی: بیابان زائی، شاخص یونپ، آزمون من-کندال، روند، ایران
متن کامل [PDF 890 kb]   (21 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1394/8/7 | پذیرش: 1394/8/7 | انتشار: 1394/8/7


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 15، شماره 51 - ( 8-1394 ) برگشت به فهرست نسخه ها