:: دوره 19، شماره 67 - ( 9-1398 ) ::
جلد 19 شماره 67 صفحات 27-1 برگشت به فهرست نسخه ها
واکاوی همدید الگوهای جوی سیل‌زا د‌رحوضه آبریز بازفت
حسین عساکره1 ، نرگس حسامی* 2
1- گروه اقلیم‌شناسی دانشگاه زنجان.
2- کارشناسی ارشد آب‌و‌هواشناسی سینوپتیک دانشگاه زنجان. (نویسنده مسئول).
چکیده:   (3495 مشاهده)

سیل یکی از مخاطرات طبیعی است و برای ایران که از لحاظ حادثه‌خیزی جز شش کشور اول دنیا می­باشد از اهمیت خاصی برخوردار است. تحلیل شرایط همدید الگوهای گردش جوی، در شناسایی عوامل موثر بر وقوع بارش­های سنگینی که منجر به وقوع سیل می­شود، بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش، از آمار روزانه و ساعتی دبی ایستگاه هیدرومتری مرغک و داده­های روزانه بارش ایستگاه­های باران­سنجی حوضه و اطراف آن طی دوره آماری (1360- 1388) استفاده شد. برای مطالعه سامانه­های سیل­زا در حوضه بازفت، تاریخ وقوع سیل در حوضه استخراج گردید. سپس روزهایی که بارش فراگیر در قلمرو مورد بحث حادث شده و با تاریخ سیل­های اتفاق افتاده انطباق داشته مشخص گردید. در ادامه با انجام یک تحلیل خوشه­ای بر روی فواصل اقلیدسی داده­های فشار تراز دریا 487 سیل رخ داده، چهار الگوهای اصلی مشخص شد. بدین ترتیب این 4 الگو از لحاظ فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 و 700 هکتوپاسکال، مولفه­های باد، همگرایی شار رطوبت و امگا مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل همدیدی نقشه­ها نشان داد که به هنگام رخداد سیلاب، زبانه­هایی از کم­فشارهای مدیترانه­ای و سودانی که دریای مدیترانه، سیاه و سرخ در تقویت آن نقش داشته­اند به سمت جنوب­غرب ایران و حوضه بازفت گسترش یافته­اند. قرارگیری محورهای فرود بادهای غربی همراه با بریده­های کم­فشار در این حوضه عامل اصلی ناپایداری شدید و بارش­های سنگین بوده است. نتایج حاصل از تحلیل تابع شار همگرایی رطوبت نیز نشان داد که بارش­های سیل­زا عمدتاً نتیجه شارش رطوبت از دریاهای عمان، خلیج فارس، مدیترانه و نیمه شمالی دریای سرخ به سمت حوضه بازفت و انباشت رطوبت در این حوضه می­باشد.
<span lang="AR-SA" style="font-family:;" b="" niloofar""="" lotus"="" "xb="" niloofar"="">

واژه‌های کلیدی: بازفت، همدید، تحلیل خوشه‌ای، دگرفشار.
متن کامل [PDF 1288 kb]   (842 دریافت)    
نوع مطالعه: كاربردي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1394/10/20 | پذیرش: 1396/10/6 | انتشار: 1398/9/10


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 19، شماره 67 - ( 9-1398 ) برگشت به فهرست نسخه ها