:: دوره 16، شماره 54 - ( 5-1395 ) ::
جلد 16 شماره 54 صفحات 112-97 برگشت به فهرست نسخه ها
تأثیر بیوژئومورفولوژیکی دامنه های سنگریز بر پوشش گیاهی (مطالعه موردی: دامنه شمالی ارتفاعات جغتای سبزوار)
علی اکبر شایان یگانه*1، محمد علی زنگنه اسدی2، جواد جمال آبادی3، علیرضا شایان یگانه4
1- دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه حکیم سبزواری.
2- دانشیار ژئومورفولوژی دانشگاه حکیم سبزواری
3- دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه حکیم سبزواری
4- دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی دانشگاه علوم تحقیقات.
چکیده:   (6213 مشاهده)

گیاهان در مقابل فرآیندهای ژئومورفیک دامنه‌ای از قبیل جریان واریزه‌ها، سقوط سنگ‌ها و شستشوی روانابی واکنش نشان می‌دهند. معمولاً گیاهان حجیم دامنه‌ها الگوی محلی جابجایی مواد دامنه‌ای و رسوب‌گذاری خرده‌سنگ‌ها را تغییر می‌دهند و حتی ممکن است مانع حرکت سریع سنگریزه‌ها شوند. ظهور ریشه و خمش ساقه درختان نشانه‌ای از حرکت مواد دامنه‌ای و میزان آن دارد. هدف از این پژوهش شناسایی روابط حاکم بین یک نمونه از دامنه‌های ناپایدار با پوشش گیاهی استقرار یافته بر سطح آن در یک قلمرو مورفوژنتیک نیمه‌خشک است. از دامنه‌ای به وسعت 7140 مترمربع 10 نمونه رسوب با متوسط وزن 45 کیلوگرم از مواد ریزش یافته در نقاط ارتفاعی مختلف برداشت شد. در این 10 نمونه مشخص شد که به‌طور میانگین 33% از پاره‌سنگ و 30% سنگریزه درشت و 17% سنگریزه متوسط و 20% از شن و ماسه و ریزتر از آن تشکیل شده است. الگوهای ریشه برای 20 قطعه گیاهی که عمدتاً سماق هستند، مطالعه شده است. فرآیندهای دامنه‌ای، واریزه‌ها را به ریشه گیاه تحمیل می‌کند. سنگریزه‌ها به‌صورت پیش‌رونده، ریشه و قسمتی از ساقه‌ها را دفن می‌کنند که باعث تکثیر بوته می‌شود. بعضی ممکن است پاجوش‌های جدید زایشی را از میان سنگریزه‌های انباشته شده فراهم کند. فرآیندهای دامنه‌ای ممکن است گیاه را آسیب بزند. گیاهان حدود 23% از سطح دامنه را پوشانده‌اند. در ریشه‌های تمام نمونه‌ها عدم تقارن دیده می‌شود. این گونه توزیع ریشه‌های گیاهان نیز حاصل تحمیل حرکات دامنه‌ای از نوع تالوس است. 66% سماق در سنگریزه‌های پاره‌سنگی و درشت قرار دارد. بعضی درختان به‌خوبی با حالت رشد ساقه‌هایشان، حرکت واریزه‌ها را نشان می‌دهند؛ بنابراین همان‌گونه که تالوس بر رشد و انتقال گیاه تأثیر می‌گذارد درختان نیز به‌صورت زنده یا خشک مانع حرکت سریع واریزه‌ها شده‌اند.

واژه‌های کلیدی: تالوس، پوشش گیاهی، سماق، بیوژئومورفولوژی، ارتفاعات جغتای سبزوار
متن کامل [PDF 1182 kb]   (1448 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1395/5/27 | پذیرش: 1395/5/27 | انتشار: 1395/5/27


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 16، شماره 54 - ( 5-1395 ) برگشت به فهرست نسخه ها