:: دوره 16، شماره 54 - ( 5-1395 ) ::
جلد 16 شماره 54 صفحات 324-305 برگشت به فهرست نسخه ها
ارزیابی نقش طرح‌های عمرانی در کاهش آسیب‌پذیری روستا در مقابل بحران زلزله (مطالعه موردی: شهرستان ورزقان)
ارسطو یاری حصار1، وکیل حیدری ساربان*2
1- استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری و روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی
2- دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری و روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی
چکیده:   (5367 مشاهده)

روستاهای کشور به لحاظ برخورداری از کیفیت پایین ابنیه، دارا بودن بافت‌های فرسوده و سازه‌های کم‌دوام و ناپایدار، آسیب‌پذیری بیش‌تری را در مخاطره طبیعی زمین ‌لرزه دارند. طرح‌های هادی روستایی که جزیی از طرح‌های عمرانی می‌باشد؛ به‌ منظور هدایت توسعه کالبدی، اجتماعی و اقتصادی روستا برای سال‌های آتی طراحی، مطالعه و اجرا می‌شوند. این طرح‌ها با رویکرد توسعه کالبدی-فضایی روستاها می‌توانند با مقاوم‌سازی خانه‌های روستایی از آسیب‌پذیری بیش‌تر آن‌ها بکاهد. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی نقش این طرح‌ها در کاهش آسیب‌پذیری روستاها در برابر زلزله می‌باشد که مطالعه موردی آن شهرستان ورزقان می‌باشد دلیل انتخاب محدوده مورد مطالعه، تلفات جانی نزدیک به 306 نفر کشته و تخریب 500 روستا در این منطقه در سال 1391 است. روش تحقیق به‌صورت توصیفی-تحلیلی می‌باشد. داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. گفتنی است روستاییان آسیب دیده ناشی از بحران زلزله جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می‌دهد؛ که با استفاده از جدول مورگان و با سطح اطمینان 95%، از 3788 جامعه آماری 351 نفر به‌ عنوان نمونه آماری پژوهش حاضر انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته می‌باشد روایی صوری پرسشنامه با کسب نظرات صاحب‌نظران در دانشگاه محقق اردبیلی و دانشگاه تبریز و کارشناسان اجرایی مربوطه به ­دست آمد. آزمون مقدماتی برای به دست آوردن پایایی ابزار پژوهش انجام گرفت و ضرایب آلفای کرونباخ (α) برای بخش‌های مختلف پرسشنامه بین 72/0 الی 81/0 به ­دست آمد. نتایج یافته‌ها حاکی از آن است که مؤلفه‌ی کالبدی بیش‌ترین نقش را در آسیب‌پذیری روستاهای نمونه داشته است و تحلیل تطبیقی اثرات زلزله در روستاهای دارا و فاقد طرح هادی روستایی بیان‌گر آن است که یک ارتباط معناداری بین میزان آسیب‌پذیری روستاها و طرح‌های هادی وجود دارد. در واقع، میزان آسیب‌های وارده در روستاهای دارای طرح هادی و به‌ویژه در روستاهایی که ساخت‌وسازهای جدید با استفاده از پروانه ساختمانی احداث گردیده بودند تا حدود بسیار زیادی کاهش‌یافته است.

واژه‌های کلیدی: زلزله، آسیب‌پذیری، توسعه روستایی، طرح‌های عمرانی، شهرستان ورزقان.
متن کامل [PDF 975 kb]   (865 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1395/5/27 | پذیرش: 1395/5/27 | انتشار: 1395/5/27


XML     Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 16، شماره 54 - ( 5-1395 ) برگشت به فهرست نسخه ها