|
محاسبه شاخص فقر آب و بررسی روند آن طی برنامه های مختلف توسعه اقتصادی پس از انقلاب اسلامی ایران
|
| رضا رنج پور*1، سید کمال صادقی2، محمد علی متفکر آزاد2، داود بهبودی2، امین تسلیمی3 |
1- گروه توسعه اقتصادی و برنامه ریزی، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه تبریز، ایران. (نویسنده مسئول).
2- گروه توسعه اقتصادی و برنامه ریزی، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه تبریز، ایران.
3- دانشجوی دکتری گروه توسعه اقتصادی و برنامه ریزی، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه تبریز، ایران. |
|
|
چکیده: (736 مشاهده) |
| با ورود به هزاره سوم و هم زمان با افزایش جمعیت در بسیاری از کشورها تقاضا برای آب به منظور تامین نیازهای جمعیتی افزایش قابل ملاحضه‌ای یافته است. ولی کمیابی آب و بحران آبی که امروز جهان با آن رو به رو است موجب پیدایش مفهوم امنیت آب و فقر آب در ادبیات اقتصادی کشورهائی شده است که با بحران آب مواجه هستند. فقر آب یکی از بزرگترین چالشهای قرن حاضر و بحران چند بعدی دهههای آینده به ویژه در کشورهای کم آب است. بحرانی که میتواند منجر به بسیاری از تحولات در جهان باشد. در این مقاله بر خلاف روشهای معمول مورد استفاده در محاسبه فقر آب، شاخص فقر آب بر اساس نظریه فاجعه بر اساس سیستم ارزیابی چند شاخصه و به روش منطق فازی ریاضی محاسبه شده است. زیرشاخص‌های مورد استفاده در محاسبه شاخص فقر آب شامل منابع آب (نرخ کمبود آب، نسبت تامین آب سطحی، نسبت سایر عوامل در تامین آب)، دسترسی به آب (منابع آب سرانه، کشش قیمتی تقاضای آب، ضریب جینی برای استفاده داخلی)، ظرفیت سفرههای زیر زمینی (نرخ بهره برداری از منابع آب زیر زمینی، نرخ بهره برداری از منابع آب سطحی، نرخ رقیق سازی)، استفاده از منابع آب (مصرف سرانه آب جهت آبیاری در بخش کشاورزی، مصرف سرانه آب آشامیدنی، مصرف سرانه آب در بخش صنعت) و تمامیت زیست محیطی (خشک شدن منابع آب سطحی، نرخ کویر زدائی، نرخ کویر زائی) است. نتایج حاصل از محاسبه شاخص فقر آب طی دوره 1368 تا 1394 نشان دهنده سیر صعودی روند این شاخص و مولفههای زیر مجموعه آن است، که نشان از بدتر شدن وضعیت امنیت آب در ایران طی سالهای اخیر و احتمالا بدتر شدن و ادامه این وضعیت بغرنج برای سالهای متمادی آینده است. به عبارت دیگر با ادامه روند فعلی چه از نظر منابع و چه از نظر مدیریت تولید و مصرف وضعیت منابع آبی کشور رفته رفته در حال از بین رفتن است و ایران از نظر منابع آب در حال فقیرتر شدن است. |
|
| واژه‌های کلیدی: فقر آب، امنیت آب، بحران آب، نظریه فاجعه، منطق فازی، برنامه‌های توسعه اقتصادی |
|
|
متن کامل [PDF 736 kb]
(248 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1396/6/11 | پذیرش: 1396/11/8 | انتشار: 1401/11/10
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
(2).jpg)
