گروه اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران.
چکیده: (3552 مشاهده)
یخبنــدانهــای دیــررس بهــاره و زودرس پاییزه از دغدغههای امور زراعی محسوب میشود. کاهش ناگهانی دمای محیط نه تنها مانع از فرایند شکوفهدهی، تلقیح و تولیـد میـوه گیاه شده بلکه موجب عوامل بیماریزا و بخ بستن آب سلول گیاهان میشود. بهعلاوه، تهدیدی برای زیر ساختهای اقتصادی از جمله؛ حمل و نقل و سدها و نیز افزایش مصرف انرژی محسوب میشود. در این راستا، تواتر و تداوم یخبندانهای زودرس و دیررس شهرستان کرج براساس قوانین احتمالی، به صورت فرآیندهای تصادفی با استفاده از تکنیک زنجیرۀ مارکوف مورد پژوهش و بررسی قرار گرفت. بدین منظور از پارامتر میانگین دمای حداقل روزانه برای یک دورۀ آماری ۲۴ ساله برگرفته از ایستگاه کرج استفاده شد. از آنجایی که مضرترین یخبندانها مربوط به آغاز فصل انتقالی بوده و احتمال وقوعشان ببشتر است، در ابتدا ماتریس احتمال تغییر وضعیت دمای یخبندان و بدون یخبندان بر اساس روش بیشینۀ درستنمایی محاسبه گردیده و سپس احتمال پایا و دورۀ بازگشت روزانه هر یک از دو حالت یخبندان و بدون یخبندان برای تمامی ماهها محاسبه شد. بیشترین احتمال وقوع برای روزهای یخبندان در ماه ژانویه بوده و برابر با 87/0 تعیین شد. سپس دورۀ بازگشت تداوم روزهای یخبندان ۲ و 5 روزه برای 12 ماه سال محاسبه گردید. ماه آوریل با کوتاهترین دورۀ برگشت یعنی 03/0 روز برای یخبندانهای ۲روزه و 03/0 روز برای یخبندانهای 5روزه و ماههای دسامبر و فوریه با طولانیترین تداوم یخبندان یعنی 24/0 روز برای یخبندان ۲روزه و به ترتیب 02/0 و 01/0 برای یخبندان 5 روزه مشخص شد. همچنین احتمال رخداد روزهای یخبندان ماههای مختلف سال با تکرارهای تا نشان داد که ماههای دسامبر، ژانویه، فوریه و مارس دارای حداکثر احتمال رخداد یخبندان در میباشند. به عبارت دیگر، احتمال سه بار یخبندان در ماههای مورد نظر بیشتر از رخداد یخبندان با تکرارهای دیگر است.