بررسی منشأ کوهریگهای حاشیه دغ ارنان-جنوب یزد
|
محمد شریفی پیچون* |
گروه ژئومورفولوژی، جغرافیا، دانشگاه یزد. |
|
چکیده: (2189 مشاهده) |
کوهریگ یکی از انواع تپههای ماسهای است که بر روی دامنه برخی کوههای مناطق خشک و نیمهخشک قابل مشاهده است. این رسوبات اغلب توسط باد حمل و پس از برخورد با موانع توپوگرافی محلی بر جای گذاشته میشوند. بر خلاف تپههای ماسهای بیابانی که تنها توسط فرایند بادی بوجود میآیند، فرایندهای آبی و دامنهای نیز در شکلگیری و تحول کوهریگها نقش دارند. هدف این پژوهش بررسی منشأ کوهریگهای واقع در دامنه کوههای تنگحوضکی و تنگچنار در حاشیه دغ ارنان است. برای انجام این پژوهش از نقشههای زمینشناسی، توپوگرافی، نقشه رقومی ارتفاعی و مشاهدات میدانی استفاده شده است. در بازدید میدانی چند نمونه رسوب برداشت و مطالعات دانهسنجی، کانیشناسی و مورفوسکپی روی آنها انجام شد. یافتهها نشان داد که دانههای رسوبات کوهریگ از ماسههای درشتدانه و کانیهای تشکیلدهنده آنها منطبق بر مونزوگرانیتهای دامنههای شرقی شیرکوه هستند. مورفوسکپی آنها نشان داد که دانههای رسوبی زاویهدار و گردنشده بوده و خردگی و سائیدگی سطح آنها بسیار ناچیز است. نتایج نشان داد که گرانیتهای شیرکوه در شرایط جنبیخچالی پلئیستوسن به شدت هوازده و این مواد همراه زبانههای یخی و یا جریان آب رودخانه تنگچنار به سمت سطح اساس، دریاچه ارنان انتقال پیدا کرده و در ساحل رودخانه و دریاچه تهنشست پیدا کرده و توسط بادهای جنوب و جنوب شرقی دوره گذشته بر روی کوههای تنگحوضکی و تنگچنار پاشیده شده و از دامنه کوهها بالا رفتهاند. در برخی موارد آنها از قله عبور و در دامنه بادپناه پایین آمدهاند. |
|
واژههای کلیدی: کوهریگ، دغ ارنان، مناطق خشک، شیرکوه، فرایند بادی |
|
متن کامل [PDF 1714 kb]
(419 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1397/11/6 | پذیرش: 1398/7/25 | انتشار: 1399/12/10
|
|
|
|