:: دوره 20، شماره 72 - ( 12-1399 ) ::
جلد 20 شماره 72 صفحات 122-103 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی منشأ کوهریگ‌های حاشیه دغ ارنان-جنوب یزد
محمد شریفی پیچون*
گروه ژئومورفولوژی، جغرافیا، دانشگاه یزد.
چکیده:   (2189 مشاهده)
کوهریگ یکی از انواع تپه­های ماسه­ای است که بر روی دامنه برخی کوههای مناطق خشک و نیمه­خشک قابل مشاهده است. این رسوبات اغلب توسط باد حمل و پس از برخورد با موانع توپوگرافی محلی بر جای گذاشته می­شوند. بر خلاف تپه­های ماسه­ای بیابانی که تنها توسط فرایند بادی بوجود می­آیند، فرایندهای آبی و دامنه­ای نیز در شکل­گیری و تحول کوهریگ­ها نقش دارند. هدف این پژوهش بررسی منشأ کوهریگ­های واقع در دامنه کوههای تنگ­حوضکی و تنگ­چنار در حاشیه دغ ارنان است. برای انجام این پژوهش از نقشه­های زمین­شناسی، توپوگرافی، نقشه رقومی ارتفاعی و مشاهدات میدانی استفاده شده است. در بازدید میدانی چند نمونه رسوب برداشت و مطالعات دانه­سنجی، کانی­شناسی و مورفوسکپی روی آنها انجام شد. یافته­ها نشان داد که دانه­های رسوبات کوهریگ از ماسه­های درشت­دانه و کانی­های تشکیل­دهنده آنها منطبق بر مونزوگرانیت­های دامنه­های شرقی شیرکوه هستند. مورفوسکپی آنها نشان داد که دانه­های رسوبی زاویه­دار و گردنشده بوده و خردگی و سائیدگی سطح آنها بسیار ناچیز است. نتایج نشان داد که گرانیت­های شیرکوه در شرایط جنب­یخچالی پلئیستوسن به شدت هوازده و این مواد همراه زبانه­های یخی و یا جریان آب رودخانه تنگ­چنار به سمت سطح اساس، دریاچه ارنان انتقال پیدا کرده و در ساحل رودخانه و دریاچه ته­نشست پیدا کرده و توسط بادهای جنوب و جنوب شرقی دوره گذشته بر روی کوههای تنگ­حوضکی و تنگ­چنار پاشیده شده و از دامنه کوهها بالا رفته­اند. در برخی موارد آنها از قله عبور و در دامنه بادپناه پایین آمده­اند.
واژه‌های کلیدی: کوهریگ، دغ ارنان، مناطق خشک، شیرکوه، فرایند بادی
متن کامل [PDF 1714 kb]   (419 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1397/11/6 | پذیرش: 1398/7/25 | انتشار: 1399/12/10


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 20، شماره 72 - ( 12-1399 ) برگشت به فهرست نسخه ها