|
بررسی و ارزیابی پاسخ جریان پایه به مؤلفه‌های بارش در اقلیمهای مختلف ایران
|
رحیم کاظمی*   1، فرود شریفی1 ، رضا بیات1 |
| 1- پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران |
|
|
چکیده: (976 مشاهده) |
| پاسخ جریان پایه به مولفههای بارش در اقلیمهای مختلف متفاوت است و شناخت برهمکنش بین مولفههای مختلف بارش با جریان پایه میتواند منجر به بهبود و توسعه پیشبینیها در حوضههای فاقد آمار شود. در این تحقیق ابتدا حوضههای واقع در هر منطقه اقلیمی با استفاده از تقاطع نقشه اقلیم و لایه مرز حوضههای رتبه هفت کشور، تفکیک شد. با بررسی دادههای دبی روزانه ایستگاه‌های آب‌سنجی، تعداد حداقل30 ایستگاه از هر منطقه اقلیمی با آمار مناسب و دوره مشترک آماری سالهای1355-1390انتخاب شد. سپس با بررسی دادههای بارش، بارش متوسط سالانه و متوسط تعداد روزهای بارانی هر حوضه محاسبه شد. شاخص جریان پایه با استفاده از دادههای روزانه جریان به روش فیلتر رقومی بی فلو-لینه و هالیک استخراج شد. روابط بین شاخص جریان پایه و تعداد روزهای بارانی و بارش متوسط سالانه در اقالیم مختلف محاسبه و نتایج تحلیل و تفسیر شد. نتایج نشان داد که در بیش از 66 درصد حوضههای مناطق اقلیمی مختلف، میانگین شاخص جریان پایه بیش از 50 درصد است. همچنین بیشترین فراوانی حوضهها با شاخص جریان پایه کمتر از 5/0 مربوط به حوضههای اقلیم "مرطوب"، "نیمهمرطوب" و "بسیار مرطوب" و بیشترین فراوانی در محدوده بالاتر از 5/0 مربوط به حوضههای منطقه "خشک" و "نیمهخشک" است. در مناطق اقلیمی "بسیار مرطوب"، "مرطوب"، "نیمهمرطوب" و "مدیترانهای"، همبستگی بین بارش متوسط سالانه با جریان پایه یک رابطه مثبت و در مناطق "خشک" و "نیمهخشک" یک رابطه منفی را به نمایش گذاشته است. همبستگی پارامتر تعداد روزهای بارانی با جریان پایه در حوضههای منتخب در تمامی مناطق اقلیمی یک رابطه مناسب با روند مثبت را نشان داد. بالاترین ضریب تبیین بین تعداد روزهای بارانی و شاخص جریان پایه، به میزان 57/0 متعلق به مناطق "نیمهخشک" و کمترین ضریب تبیین به میزان 14/0 به حوضههای منطقه اقلیمی "خشک" تعلق دارد. این رابطه برای حوضههای منطقه "مرطوب" و "نیمهمرطوب" تقریبا مساوی و حدود 34/0 است. |
|
| واژه‌های کلیدی: بارش سالانه، پاسخ هیدرولوژیک، شاخص جریان پایه، فیلتر رقومی برگشتی، مناطق اقلیمی. |
|
|
متن کامل [PDF 1288 kb]
(204 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1398/2/10 | پذیرش: 1400/3/17 | انتشار: 1401/3/10
|
|
|
|
|
|
