|
ارزیابی بهرهوری آب کشاورزی محصول برنج در مقیاس حوضهای براساس تبخیروتعرق واقعی در حوضه سفیدرود
|
میثم مطهری1   ، عباس ستوده‌نیا* 2، بیژن نظری3 ، محمدرضا یزدانی4 |
1- دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره).
2- گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره). (نویسنده مسئول).
3- گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره).
4- موسسه تحقیقات برنج کشور |
|
|
چکیده: (4016 مشاهده) |
| بهرهوری آب کشاورزی از جمله معیارهای اصلی در سنجش کارایی و عملکرد مدیریت سامانههای آبی با مصرف بالای آب کشاورزی بوده و انتخاب شاخصهای مناسب لازمه انجام ارزیابی واقعی از این معیار در یک حوضه میباشد. در این راستا استفاده از حجم تبخیروتعرق واقعی محصولات کشاورزی می‌تواند در محاسبه بهرهوری آب مدنظر قرار گیرد. برای بررسی این مهم، حوضه سفیدرود به‌عنوان منطقه مطالعاتی انتخاب گردیده و علاوه بر حجم آب آبیاری، از حجم تبخیروتعرق واقعی صورت گرفته برای ارزیابی بهرهوری آب در مقیاس حوضهای استفاده گردید. برای این ارزیابی از دو شاخص CPDIP (میزان محصول تولیدی به ازای واحد آب آبیاری و بارندگی موثر مصرفی) و CPDET (میزان محصول تولیدی به ازای واحد تبخیروتعرق واقعی) استفاده شد. برای برآورد تبخیروتعرق واقعی و عملکرد در مقیاس حوضهای، از مدل جامع ارزیابی آب‌وخاک (SWAT) استفاده شد. بدین منظور ابتدا مدل مذکور با استفاده از ابزار SWAT-CUP و با توجه به داده‌های ایستگاه آب‌سنجی در سطح حوضه واسنجی و اعتبارسنجی گردید که مقادیر R2 بین برای این دو مرحله به ترتیب بین 61/0 تا 75/0 و 51/0 تا 72/0 به‌دست آمد. در ادامه مقادیر شاخصهای بهرهوری آب، برای محصول برنج محاسبه گردید. براساس نتایج تحقیق حاضر، مقادیر متوسط شاخصهای CPDIP و CPDET برای دوره مورد مطالعه در حوضه سفیدرود به ترتیب 40/0 و 99/0 (کیلوگرم بر مترمکعب) به‌دست آمد. لذا مقادیر شاخصهای بهرهوری براساس تبخیروتعرق واقعی تقریبا 5/2 برابر مقادیر شاخص‌ها بر مبنای حجم آب آبیاری و بارندگی موثر می‌باشند. بر مبنای یافته‌های این پژوهش، شاخص CPDET به علت در نظر گرفتن استفاده چندین باره از تلفات نفوذ عمقی و سطحی آب در بخشهای مختلف، معیار مناسبی برای ارزیابی بهرهوری آب کشاورزی در سطح یک حوضه میباشد. |
|
| واژه‌های کلیدی: بهرهوری آب کشاورزی، تبخیر و تعرق واقعی، آب آبیاری، مقیاس حوضهای، SWAT. |
|
|
متن کامل [PDF 1039 kb]
(623 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1399/3/14 | پذیرش: 1399/6/5 | انتشار: 1399/12/10
|
|
|
|
|
|
