|
بررسی شاخص سوزباد و ارتباط آن با پرفشار سیبری در استانهای مجاور رشته‌کوه البرز
|
سحر غیاثی قروه1   ، فیروز مجرد* 2، سمیرا کوشکی3 |
1- دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد اقلیم‌شناسی، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی
2- گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی. (نویسنده مسئول).
3- دانش‌آموختۀ دکتری اقلیم‌شناسی، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی |
|
|
چکیده: (704 مشاهده) |
| سوزباد، احساس دمای سردتر به دلیل از دست دادن گرما از طریق باد است. این پدیده تأثیرات مهمی بر زندگی انسان به خصوص در دورۀ سرد سال می گذارد و وابستگی زیادی به الگوهای فشار جوی که باعث تغییر در دمای هوا و سرعت باد می شوند، دارد. پژوهش حاضر به بررسی سوزباد و اثر پرفشار سیبری بر روی آن در استانهای مجاور رشته‌کوه البرز پرداخته است. به این منظور ابتدا داده‌های روزانۀ دما و باد 13 ایستگاه سینوپتیک مجاور رشته کوه البرز در بازۀ زمانی 31 ساله (1986-2016) از سازمان هواشناسی کشور اخذ شد. سپس شاخص سوزباد در ایستگاه‌ها به صورت روزانه محاسبه گردید. برای بررسی اثر پرفشار سیبری بر روی سوزباد، 30 رخداد نمونه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از داده های فشار سطح دریا و ارتفاع ژئوپتانسیل ترازهای 500، 700، 925، بردار باد تراز 700 و وزش دمایی تراز 700 هکتوپاسکال پایگاه دادۀ NCEP/NCAR استفاده و نقشه‌های مربوطه با استفاده از نرم‌افزار GrADS رسم شد. نتایج نشان داد که در ایستگاههای جنوب رشته کوه البرز سوزباد با تعداد و شدت بیشتری رخ میدهد. ایستگاههای قزوین و آبعلی در جنوب به ترتیب با میانگین سالانۀ 16 و 15 روز، بیشترین و ایستگاههای بابلسر و انزلی در شمال به ترتیب با میانگین سالانۀ 0.58 و 1.1 روز کمترین فراوانی سوزباد را دارند. بیشترین تعداد روزهای سوزباد شدید (شاخص کمتر از 10-) نیز در ایستگاههای آبعلی و قزوین (به ترتیب 5.39 و 3.65 روز در سال) رخ داده است. در حالی که ایستگاههای شمالی اساساً سوزباد شدید را تجربه نکرده اند. در مقیاس ماهانه، بیشترین فراوانی رخداد پدیده مربوط به ماههای ژانویه و فوریه است. تلفیق داده های ایستگاهی با داده های فشار نشان داد که از بین 30 رخداد منتخب، پرفشار سیبری فقط در 4 رخداد عامل وقوع سوزباد بوده است. در بقیۀ رخدادهای مورد مطالعه، عواملی مانند تشکیل ناوه، نفوذ زبانه‌های پرفشار از سمت دریای مدیترانه و دریای سیاه، و یا ترکیب عوامل (پرفشار سیبری، تشکیل ناوه و پرفشار مهاجر) باعث وقوع سوزباد شده است؛ اما نقش ناوه پررنگتر بوده است. |
|
| واژه‌های کلیدی: سوزباد، تغییرات زمانی-مکانی، پرفشار سیبری، رشته‌کوه البرز |
|
|
متن کامل [PDF 2444 kb]
(155 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1400/7/7 | پذیرش: 1401/4/9 | انتشار: 1401/11/10
|
|
|
|
|
|
