1- *دانش آموخته کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران. (نویسنده مسئول) 2- عضو هیات علمی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران 3- دانشجوی دکتری آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی یزد 4- عضو هیات علمی دانشگاه علوم تحقیقات تهران.
چکیده: (6120 مشاهده)
تغییر کاربری اراضی و توسعه شهری منجر به پیدایش مشکلات فزایندهای در هیدرولوژی شهری شده و در اکثر موارد افزایش دبی پیک و حجم سیلاب را بههمراه داشته است. منطقه 22، یکی از بزرگترین مناطق شهری تهران است که در مجاورت دو حوضه آبخیز کن و وردیج قرار دارد. افزایش سریع روند شهرسازی و توسعه سطوح نفوذناپذیر، خطر وقوع سیل در منطقه را دوچندان کرده است. در این تحقیق ابتدا با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) و با کمک تصویر(ETM) ماهواره لندست نقشهها و اطلاعات لازم تهیه و سپس میزان دبی حداکثر جریان با سه روش توزیع آماری، شماره منحنی(SCS) و استدلالی برآورد گردید و در نهایت نقش توسعه شهری در افزایش میزان دبی حداکثر مورد بررسی قرار گرفت. همچنین به منظور تخمین خسارت سیل در 50 سال اخیر، آمار وقوع سیل از سازمان جنگلها و مراتع اخذ و با تهیه پرسشنامه، خسارت ناشی از این پدیده به قیمت امروز نرخگذاری گردید. مقایسه نتایج حاصل از دبی پیک حوضه شهری منطقه 22 و حوضه آبخیز کن نشان میدهد که در دورهبازگشت 2 سال، دبی اوجسیل در حوضه شهری 2/6 برابر حوضه کن بوده و در دورهبازگشت 5 سال این نسبت 55/1 برابر و دورهبازگشت 10 سال به 11/1 برابر رسیده است. این نتیجه نشان میدهد شهرسازی و افزایش سطوح نفوذناپذیر پتانسیلنفوذ را کاهش و دبی پیک جریان و حجم سیلاب را افزایش داده است و نکته حائز اهمیت اینکه حساسیت سیلهای کوچک در منطقه بیشتر از سیلهای بزرگ میباشد. همچنین مطالعه 6 سیل اتفاق افتاده در منطقه طی 50 سال اخیر، حاکی از خسارت 000/500/715 میلیون تومانی این پدیده میباشد. با توجه به مجموع خسارات سیل و همچنین نیاز منطقه به ایجاد فضای سبز جدید و مشکل کمبود آب، میتوان با ارائه یک راهکار مدیریتی از رواناب حاصل از این سیلابها جهت تامین آب، در فضای سبز شهری استفاده نمود.