:: دوره 17، شماره 57 - ( 3-1396 ) ::
جلد 17 شماره 57 صفحات 253-235 برگشت به فهرست نسخه ها
تاثیر توسعه شهری بر افزایش دبی پیک جریان و خسارت ناشی از آن در نیم قرن اخیر با استفاده از RS و GIS (مطالعه موردی: منطقه 22 تهران)
نازیلا رزمجوئی* 1، محمد مهدوی2 ، حمیده افخمی3 ، محسن محسنی ساروی2 ، بهارک معتمدوزیری4
1- *دانش آموخته کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران. (نویسنده مسئول)
2- عضو هیات علمی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
3- دانشجوی دکتری آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی یزد
4- عضو هیات علمی دانشگاه علوم تحقیقات تهران.
چکیده:   (6120 مشاهده)

تغییر کاربری اراضی و توسعه شهری منجر به پیدایش مشکلات فزاینده­ای در هیدرولوژی شهری شده و در اکثر موارد افزایش دبی پیک و حجم سیلاب را به­همراه داشته است. منطقه 22، یکی از بزرگترین مناطق شهری تهران است که در مجاورت دو حوضه آبخیز کن و وردیج قرار دارد. افزایش سریع روند شهرسازی و توسعه سطوح نفوذ­ناپذیر، خطر وقوع سیل در منطقه را دوچندان کرده است. در این تحقیق ابتدا با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) و با کمک تصویر(ETM) ماهواره لندست نقشه­ها و اطلاعات لازم تهیه و سپس میزان دبی حداکثر جریان با سه روش توزیع آماری، شماره منحنی(SCS) و استدلالی برآورد گردید و در نهایت نقش توسعه شهری در افزایش میزان دبی حداکثر مورد بررسی قرار گرفت. همچنین به منظور تخمین خسارت سیل در 50 سال اخیر، آمار وقوع سیل از سازمان جنگل­ها و مراتع اخذ و با تهیه پرسشنامه، خسارت ناشی از این پدیده به قیمت امروز نرخ­گذاری گردید. مقایسه نتایج حاصل از دبی پیک حوضه شهری منطقه 22 و حوضه آبخیز کن نشان می­دهد که در دوره­بازگشت 2 سال، دبی اوج­سیل در حوضه شهری 2/6 برابر حوضه کن بوده و در دوره­بازگشت 5 سال این نسبت 55/1 برابر و دوره­بازگشت 10 سال به 11/1 برابر رسیده است. این نتیجه نشان می­دهد شهر­سازی و افزایش سطوح نفوذ­ناپذیر پتانسیل­نفوذ را کاهش و دبی پیک جریان و حجم سیلاب را افزایش داده است و نکته حائز اهمیت اینکه حساسیت سیل­های کوچک در منطقه بیشتر از سیل­های بزرگ می­باشد. همچنین مطالعه 6 سیل اتفاق افتاده در منطقه طی 50 سال اخیر، حاکی از خسارت 000/500/715 میلیون تومانی این پدیده می­باشد. با توجه به مجموع خسارات سیل و همچنین نیاز منطقه به ایجاد فضای سبز جدید و مشکل کمبود آب، می­توان با ارائه یک راهکار مدیریتی از رواناب حاصل از این سیلاب­ها جهت تامین آب، در فضای سبز شهری استفاده نمود.

واژه‌های کلیدی: توسعه شهری، دبی اوج سیل، خسارات سیل، GIS، RS
متن کامل [PDF 1351 kb]   (1216 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1392/7/10 | پذیرش: 1394/8/11 | انتشار: 1396/3/18


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 17، شماره 57 - ( 3-1396 ) برگشت به فهرست نسخه ها