|
سطح‌بندی توسعه اقتصادی- اجتماعی شهرستان‌های استان آذربایجان‌غربی با استفاده از تحلیل‌های مکانی و قواعد تصمیم‌گیری GIS
|
| بختیار بختیار، مجید رضایی‌بنفشه*1، میراسدالله حجازی |
|
|
|
چکیده: (20223 مشاهده) |
| سطح زندگی انسان با رشد و پیشرفت علم و دانش بشری همواره در حال پیشرفت بوده است، اما این رشد و توسعه در تمام مناطق و سکونتگاه‌های انسانی یکسان نبوده و در نتیجه آن جوامع مختلفی با سطح توسعه اجتماعی- اقتصادی متفاوت ایجاد شده است که در سطح ملی استان‌های توسعه یافته و در حال توسعه نمونه‌هایی از آن به شمار می‌آید. ارزیابی سطح توسعه اقتصادی به منظور آگاهی از شرایط و وضعیت موجود اقتصادی و برنامه‌ریزی برای توسعه اقتصادی و رفع نابرابری‌ها اهمیت زیادی دارد. در تحقیق حاضر تلاش شده است، نسبت به ارزیابی و سطح‌بندی توسعه اقتصادی- اجتماعی در شهرستان‌های استان آذربایجان غربی اقدام گردد. برای این منظور از تحلیل‌های مکانی و قواعد تصمیم‌گیری چندمعیاره GIS استفاده شده است که امکان مدلسازی در مطالعات ارزیابی توسعه اقتصادی- اجتماعی را فراهم می‌آورد. با وجود قابلیت‌های بالای تکنولوژی GIS در مطالعات اقتصادی و برنامه‌ریزی، متأسفانه در سطح کشور از توابع تحلیلی آن به صورت اصولی برای مدلسازی شرایط توسعه اقتصادی و اجتماعی بهره کافی برده نشده است. بر این اساس مهم‌ترین هدف تحقیق حاضر معرفی GIS به عنوان یک تکنولوژی کارآمد در مطالعات اقتصادی و خصوصاً ارزیابی سطح توسعه اقتصادی و اجتماعی می‌باشد. برای این منظور ابتدا هر یک از شاخص‌های اقتصادی در محیط GIS در قالب لایه‌های اطلاعاتی مدلسازی شده و در پایگاه اطلاعات مکانی طراحی شده ذخیره گردید. در مرحله بعد نقشه‌های مربوطه با استفاده از توابع فازی استاندارد سازی شد و با توجه به تنوع شاخص‌های اقتصادی، نسبت بهره‌مندی هر یک از شهرستان‌ها از عملکرد شاخص‌ها، به درصد از کل محاسبه گردید و برای این منظور از عواملی همچون مساحت، تراکم در واحد سطح و جمعیت نیز استفاده شد. پس از آماده سازی نقشه‌ها، از تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شده و وزن‌های استاندارد برای همپوشانی وزن‌دار لایه‌های اطلاعاتی استخراج شد و برای کسب اطمینان از نسبت سازگاری لایه‌های اطلاعاتی در مدل سطح بندی توسعه اقتصادی و اجتماعی، نسبت به ارزیابی نسبت توافق اقدام شد و مقدار آن 02/0 محاسبه شد. در نهایت نسبت به همپوشانی وزن دار با چهار روش منطق بولین، WLC،SAW و AHP اقدام شده و نقشه‌های سطح بندی توسعه اقتصادی و اجتماعی در سطح استان آذربایجان غربی استخراج شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که شهرستان‌های استان را از لحاظ سطح توسعه می‌توان در 5 گروه طبقه بندی نمود. در بین این گروه‌ها شهرستان ارومیه در گروه اول قرار و شهرستان خوی در جایگاه دوم قرار گرفته است. سایر شهرستان‌ها شرایط متوسط و پایینی را از نظر سطح توسعه اقتصادی دارا هستند. |
|
| واژه‌های کلیدی: ارزیابی سطح توسعه اقتصادی، قواعد تصمیم‌گیری سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی، استان آذربایجان غربی. |
|
|
متن کامل [PDF 1546 kb]
(5666 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى
دریافت: 1391/12/20 | پذیرش: 1392/4/26 | انتشار: 1393/7/14
|
|
|
|
|
|
