---

چکیده با توجه به اهمیت تبخیر- تعرق در چرخه هیدرولوژی و کاربردهای متنوع آن در علوم مختلف، محاسبه مقدار آن بویژه، تبخیر- تعرق واقعی از اهمیت بالایی برخوردار است. منطقه مورد مطالعه شهرستان مشکین شهر در استان اردبیل می‌باشد. در این تحقیق ابتدا با استفاده از تصاویر ماهواره Landsat/ETM+ نقشه‌های کاربری و NDVI استخراج گردید. سپس با استفاده از آمارهای هواشناسی ایستگاه سینوپتیک مشکین شهر مقدار تبخیر- تعرق مرجع به روش بلانی- کریدل و اصلاحی دورنبوس وپروت محاسبه شده و با تابع درونیابی کریجینگ، این مقادیر به سطح تعمیم داده شدند. در مرحله بعدی با استفاده از روش برانسل و گلیس بر پایه استفاده از نقشه NDVI، مقادیر کسر پوشش گیاهی محاسبه گردید. نهایتاً بر اساس روش آلن با ضرب لایه کسر پوشش گیاهی در لایه تبخیر- تعرق مرجع، نقشه تبخیر- تعرق واقعی منطقه استخراج گردید. استفاده از تحلیل‌های فضائی و روابط مکانی GIS نشان می‌دهد که بیشترین مقدار تبخیر- تعرق واقعی در کاربری مراتع خوب و کمترین آن در اراضی شهری و ساخته شده اتفاق می‌افتد.

---

چکیده تبخیر- تعرق به عنوان یکی از مولفه های موثر در چرخه هیدرولوژی نقش قابل ملاحظه ای در اقلیم منطقه ای و جهانی دارد به طوری که به طور متوسط۷۰% نزولات جوی در کره زمین و ۹۰% آن در کشور ما از طریق تبخیر- تعرق به چرخه هیدرولوژی بازمی گردند و از این جهت برآورد دقیق آن حائز اهمیت است. یکی از عوامل مهم و موثر در میزان تبخیر- تعرق واقعی در هر منطقه ، دمای سطح زمین است؛ به طوری که افزایش دمای سطح زمین سبب کاهش تبخیر- تعرق واقعی و خشکی سطح زمین می گردد. در این پژوهش با استفاده از تصاویر ماهواره Terra- MODIS در فاصله زمانی ۱۳۸۱ الی ۱۳۸۷ در حوضه سفید رود ، مقادیر تبخیر- تعرق واقعی از طریق الگوریتم SEBAL کوهستانی برآورد گردیده و تاثیر افزایش دمای سطح زمین بعنوان یکی از عوامل موثر در کاهش مقدار تبخیر- تعرق واقعی در اثر خشکی سطح زمین و کاهش پوشش گیاهی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که دمای سطح زمین به طور متوسط در حال افزایش و مقدار تبخیر- تعرق واقعی در حال کاهش است. عامل اصلی افزایش دمای سطح نیز، کاهش ۷۸% در بارندگی منطقه در سال ۸۷ می باشد.

---

اشکال رودخانه‌ای از مهم‌ترین موضوعات در ژئومورفولوژی است. به لحاظ وجود انرژی در جریان آب، رودخانه می تواند به عنوان عامل ژئومورفیک ظاهر شود. رود خانه‌ها به اشکال مختلف در روی سطح زمین در جریان هستند. سرریزهای رود خانه‌ها باعث ایجاد اشکال ژئومورفولوژیکی در خود بستر، در مسیر رودخانه و حتی در خارج از بستر می شود. بر این اساس موارد زیر در رود خانه اهر مورد بررسی قرارگرفته است: ۱- تخمین حداکثر دبی رودخانه در برخی مقاطع مئاندر. ۲- اشکالی که در بستر رودخانه وجود دارد. ۳- اشکالی که در خارج از بستر رودخانه در اثر سرریز شدن آب شکل می گیرد. ۴- اشکالی که در مسیر رودخانه بر اثر سرریز شدن تشکیل می گردد. قطع شدگی‌ها، فرسایش کناری و رسوب گرفتگی‌های بعد از سرریز شدن رودخانه‌ها از جمله مسائلی هستند که در اکثر مئاندرها رخ می دهد. برای رسیدن به اهداف مورد نظر، علاوه بر بازدیدهای میدانی و مورفومتری مستقیم کانال مئاندرها، از عکس‌های هوایی، نقشه‌های زمین شناسی با مقیاس ۱:۱۰۰۰۰۰، نقشه‌های توپوگرافی ۱:۲۵۰۰۰ منطقه مورد مطالعه و نرم افزارهای Excel، Autocad و Arcview استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که اکثر قطع شدگی‌ها و تغییرات مجرا با وقوع سیل‌های بزرگ به وقوع پیوسته است.

---

تحقیق توصیفی-همبستگی حاضر با هدف شناخت و واکاوی مشکلات توسعه گردشگری در روستای ابیانه در استان اصفهان صورت پذیرفت. جامعه آماری این تحقیق را تمامی سرپرستان خانوار در روستای ابیانه تشکیل می‌دادند (۱۶۰N=) که بر اساس جدول کرجسی و مورگان، تعداد ۱۱۰ نفر از آنان از طریق روش نمونه‌گیری تصادفی ساده برای انجام تحقیق انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده گردید. روایی پرسشنامه با نظر پانلی از کارشناسان و پژوهشگران در زمینه موضوع مورد پژوهش مورد تایید قرار گرفت. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق پیش‌آزمون انجام گرفت که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مقیاس میزان اهمیت مشکلات توسعه گردشگری در روستای ابیانه در حدود ۸۷/۰ بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج به‌دست آمده از تحلیل عاملی نشان داد که در مجموع ۶۱/۶۴ درصد از واریانس مشکلات توسعه گردشگری در روستای ابیانه را به ترتیب اولویت پنج عامل زیرساختی، پشتیبانی، انگیزشی-شناختی، اطلاع‌رسانی و اجتماعی-فرهنگی تبیین می‌نمایند. با توجه به وجود مشکلات اشاره شده، آنچه مسلم است عدم برنامه‌ریزی و اعمال مدیریت مناسب برای حل آن‌ها، منجر به کم‌رنگ‌تر شدن جاذبه‌های گردشگری در روستای ابیانه و کاهش ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های گردشگری آن در طولانی مدت و در نتیجه از دست دادن بازارهای گردشگری و محروم ماندن مردم محلی از مزایای بی‌شمار گردشگری روستایی و در نهایت کندی و تاخیر در فرایند توسعه روستایی منطقه می‌شود. با در نظر گرفتن نتایج تحقیق، به منظور کاهش و رفع مشکلات گردشگری در روستای ابیانه پیشنهادهایی همچون ایجاد تسهیلات و تجهیزات اقامتی، بهداشتی و خدماتی و رفاهی در سطح روستا، تدوین یک طرح جامع تفصیلی به منظور توسعه گردشگری در روستای ابیانه با مشارکت روستاییان و تمامی سازمان‌ها و بخش‌های ذیربط، برگزاری دوره‌های آموزشی برای روستاییان در خصوص اهمیت و مزایای گردشگری، استخدام و به‌کارگیری نیروهای آموزش‌دیده برای ارایه خدمات راهنمایی و مشاوره‌ای به گردشگران و سایر موارد ارایه گردید.

---

در این تحقیق به منظور تعیین فصول طبیعی نواحی جنوب غربی دریای خزر، داده‌های متوسط دمای حداکثر، حداقل و میانگین ماهانه ۱۳ ایستگاه محدوده مورد نظر برای یک دوره ۲۰ساله (۱۳۶۵ تا ۱۳۸۵) مورد بررسی قرار گرفتند. جهت تحلیل داده‌ها از تحلیل هارمونیک و خوشه‌ای استفاده گردید. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان می دهد که در جنوب دریای خزر اساسا سال را می‌توان به سه فصل اصلی گرم، انتقالی و سرد تقسیم کرد. در اکثر ایستگاه‌ها، هر کدام از فصول گرم، سرد و مجموع انتقالی سرد و گرم از چهار ماه تشکیل‌ شده، ولی فصول طبیعی در جنوب دریای خزر با تاریخ آغاز فصول تقویمی مطابقت نمی‌کند. تعداد ماه‌های مربوط به فصل گرم در هر ایستگاه، چهار یا پنج ماه بوده و شامل ماه‌های خرداد، تیر، مرداد، شهریور و مهر می‌باشند و ماه‌های مربوط به فصل انتقالی در برخی ایستگاه‌ها بین ۲ تا ۵ ماه بوده و فروردین، اردیبهشت، مهر، آبان و اسفند را در بر می‌گیرند. نهایتاً تعداد ماه‌های مربوط به فصل سرد در ایستگاه‌ها از سه تا پنج ماه متغیر بوده و آبان، آذر، دی، بهمن، اسفند و فروردین را شامل می‌شوند. علی‌رغم این‌که زنجان سردترین و گیلوان گرم‌ترین ایستگاه‌های محدوده تحقیق می‌باشند اما سه فصله‌ بودن در این دو ایستگاه مصداق عینی دارد باید گفت که تغییر فصول از گرم به سرد در ایستگاه‌های مرطوب‌تر ساحلی تدریجی و در مدت طولانی‌تری رخ می‌دهد ولی همین مسئله در ارتباط با ایستگاه‌های دور از ساحل و مرتفع‌تر در بازه زمانی کوتاه‌تری رخ می‌دهد.

---

اکنون ‌که مناطق روستایی کشور با مشکلاتی همچون بیکاری، بهره‌وری پایین کشاورزی، مهاجرت روز افزون به شهرها و حاشیه‌نشینی مواجه‌اند، توسعه گردشگری روستایی می‌تواند در جهت رفع این مشکلات مؤثر واقع شود. با توجه به اهمیت موضوع، این تحقیق به‌صورت توصیفی-پیمایشی و با هدف بررسی موانع توسعه گردشگری در روستای ساحلی آق­گنبد از توابع شهرستان اسکو واقع در استان آذربایجان­شرقی انجام گرفت. جامعه آماری این تحقیق را ۷۵۹ فر از روستاییان روستای آق­گنبد تشکیل می‌دادند که بر اساس جدول کرجسی-مورگان، تعداد ۲۴۰ نفر از آنان از طریق نمونه‌گیری تصادفی برای انجام تحقیق انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شد که روایی آن با نظر پانلی از اعضای هیات علمی دانشگاه تهران مورد تأیید قرار گرفت. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق، پیش‌آزمون انجام گرفت که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه ‌شده برای مقیاس اصلی پرسشنامه یعنی موانع توسعه گردشگری روستایی ۹۷/۰ بود. نتایج کسب ‌شده از تحلیل عاملی نشان داد که سه عامل زیرساختاری-رفاهی، اجتماعی-فرهنگی و سازمانی-ساختاری در حدود ۵۶/۶۰ درصد از واریانس کل موانع توسعه گردشگری در روستای آق‏گنبد را تبیین می‌نمایند.

---

هدف این تحقیق توصیفی-همبستگی اعتباریابی و پایایی­سنجی مقیاس اندازه­گیری اثرات خشکسالی با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی بود. جامعه آماری این تحقیق را تمامی سرپرستان خانوار در روستای سهرین تشکیل می­دادند (۶۰۳ =N) که با توجه به جدول کرجسی- مورگان، تعداد ۲۲۰ نفر از آنان از طریق روش نمونه­گیری تصادفی ساده برای انجام تحقیق انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده گردید. اعتبار محتوایی پرسشنامه با نظر پانلی از متخصصان و کارشناسان مورد تایید قرار گرفت. به منظور بررسی اعتبار سازه (شامل اعتبار همگرا، تشخیصی و منطقی) و پایایی ابزار تحقیق و برآورد مدل اندازه­گیری پژوهش از تحلیل عاملی تاییدی از طریقنرم ­افزار AMOS_۲۰ استفاده شد. یافته­های پژوهش نشان داد که اهمیت هر چهار عامل بررسی شده در قالب مدل مفهومی پژوهش، بر اساس داده­های میدانی مورد تایید قرار گرفته (برازش مناسب مدل) و این عامل­ها شاملزیست­ محیطی، اقتصادی، اجتماعی-روانشناختی و اکولوژیکی دارای رابطه معنی­داری با سازه اصلی مورد مطالعه یعنی اثرات خشکسالی بودند. مدل/مقیاس توسعه داده شده در این مطالعه می­تواند در پژوهش­های آتی برای اندازه­ گیری/ سنجش اثرات خشکسالی در مناطق روستایی مورد استفاده قرار گیرد.

---

استفاده از تصاویر ماهواره ای اسپات و لندست بصورت ترکیبی و همراه با تست میدانی اطلاعات بسیار مفیدی در زمینه شناسایی مخروط افکنه ها و ژئومتری آنها ارائه می دهند.وجود مخروط افکنه های بسیار تیپیک متعلق به پلیوکواترنر در پیشانی کوهستان بینالود آزمایشگاه محیطی بسیار جالبی است که بتوان این روابط کمی را در آنها بررسی و مورد تحلیل قرار داد . این پژوهش به روش تجربی و آزمایشگاهی مبتنی بر آنالیز برداشت های میدانی و تفسیر تصاویر ماهواره ای انجام شده است. به طوریکه شناسایی مخروط ها از طریق تصاویر ماهواره ای اسپات و لندست همراه با کنترل تصاویر هوایی ۴۰۰۰۰/۱ بلوک بینالود انجام گردید و برای تدقیق محدوده مخروط افکنه ها ، کنترل عملیات زمینی صورت گرفت تا نتایج محاسبات ژئومورفومتری آنها خطای کمتری داشته باشد.  هدف اصلی این پژوهش، شناسایی ، ژئومورفومتری و روابط کمی مخروط افکنه های جبههبینالود جنوبی از طریق تلفیق دور کاوی و برداشت های صحرایی می باشد . مقایسه تصاویر ماهواره ای اسپات و لندست در شناسایی ۲۰ مخروط افکنه بزرگ و کوچک پیشانی کوهستان بینالود جنوبی آشکار نمود که قدرت رزولیشن و دقت تصاویر اسپات در بررسی های ژئومتریک مخروط افکنه ها بالاتر از تصاویر لندست می باشد ولی با این وجود تصاویر ماهواره ای لندست در شناسایی فرم های بزرگ مقیاس سطوح مخروط افکنه ای از کاربرد زیادی برخوردار هستند.

---

---

پویایی بالای محیط­های رودخانه­ای، شناسایی و پیش­بینی تغییرات مورفولوژیکی رودخانه­ها را ضروری می­سازد. در این راستا می­توان از روش اندازه­گیری شاخص­های ژئومورفیک استفاده کرد. حوضه­ی آبریز تلوار یکی از زیرحوضه­های حوضه­ی آبریز قزل اوزن می­باشد که در منتهی­الیه جنوبی این حوضه و در شرق سنندج واقع شده است. در این پژوهش به دلیل وسعت بالای حوضه آبریز و همچنین به منظور دستیابی به نتایج دقیق­تر، حوضه­ی آبریز تلوار به پانزده زیر حوضه تقسیم شد. با استفاده از مدل تحلیل خوشه­ای و شاخص­های مورفومتری شامل شاخص شکل حوضه­ی زهکشی(BS)، شاخص عدم تقارن حوضه­ی زهکشی(AF)، نسبت انشعاب (BR)، زمان تمرکز (T_C)، زاویه­ی برخورد آبراهه­ها و شاخص تراکم سطحی آبراهه­ها (P)، به بررسی تکتونیک فعال در حوضه آبریز تلوار پرداخته شد. همچنین نرم‌افزارهای Arc GIS، Digimizer ، SPSSو Excel به کار گرفته شدند. تمامی شاخص­ها تکتونیک فعال و نسبتا فعال را در اکثر زیرحوضه­ها نشان می­دهند.

---

بارش­های شدید از جمله رفتارهای مخاطره­آمیز اقلیمی هستند که با ناهنجاری‌ها و پیامدهای محیطی- انسانی همراه است. در این تحقیق بارش­ روزانه  میلی­متر۲۰ ایستگاه باران­سنجی و سینوپتیک در یک دوره ۳۰ ساله (۲۰۱۶-۱۹۸۷) در غرب استان گیلان جهت تعیین روند تغییرات بارش­های شدید مورد مطالعه قرار گرفته است. در این راستا برای تعیین وجود روند از آزمون غیرپارامتریک من - کندال، و معنی­داری آن از روش سن و همچنین از توزیع پواسون برای تعیین احتمال رخداد بارش  و روش میانیابی IDW جهت شناسایی الگوهای مکانی رخداد بارش با احتمالات مختلف استفاده شده است. نتایج نشان داد که ایستگاه­های آستانه، انزلی، ماسوله و آستارا دارای روند افزایشی و باش­محله دارای روند کاهشی شدید با روش من – کندال هستند. بررسی معنی­داری یا عدم معنی­داری روند تغییرات به روش سن نشان داد، روند درسه ایستگاه ماشین­خانه، باش محله و پونل معنی­دار بوده و فرض صفر مبنی بر عدم معنی­داری تغییر رد گردید. با استفاده از روش سن معلوم شد در سایر ایستگاه­ها تغییرات معنی­دار وجود نداشته و تصادفی بودن آنها تایید می­گردد. درهمین راستا توزیع فضایی احتمال  تا  نشان از جابجایی هسته احتمال برای  های مختلف است. بیشینه احتمال برای رخدادهای مختلف در ایستگاه ماسوله اتفاق افتاده است و توزیع پواسون ارزیابی مناسبی از رخدادهای بارش این ناحیه دارد.
 

---

‌کارن به شیارها یا حفرات انحلالی کوچک و بزرگی گفته می شود که در سطوح سنگهای کربناته به وجود می آیند. این شیارها به طور عمده منطبق بر درزه ها و شکستگی­های سنگ می باشد. بدین منظور حوضه کوهستانی کلات واقع در شمال شرق ایران (استان خراسان رضوی) و در ارتفاعات کپه داغ انتخاب گردید. هدف از این پژوهش طبقه بندی ژنتیکی و مورفولوژیکی کارنهای حوضه کوهستانی کلات واقع در خراسان رضوی با اسفاده از روش فورد و ویلیامز (به کمک داده های ژئومتری) می باشد. در ابتدا به منظور مطالعه کارن ها در منطقه مورد مطالعه نقشه توپوگرافی ۱:۵۰۰۰۰ کلات، نقشه زمین شناسی ۱:۱۰۰۰۰۰ کلات، تصاویر ماهواره ای و عکسهای هوایی با مقیاس ۱:۴۰۰۰۰ به منظور تعیین سازند های کربناته که احتمال تشکیل این فرم درآنها وجود دارد مورد بررسی قرار گرفت، سپس در محیط نرم افزار GIS نقشه پراکندگی واحد های کربناته تعیین گردید، سپس در مطالعات میدانی به کمک دستگاه GPS،کمپاس، متر، چکش اسمیت و دوربین دیجیتال انواع اشکال کارن بررسی و برداشت گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که در جنوب حوضه در  نزدیک روستای استیق سو فرم های وندکارن، پیت کارن، در شمال غرب حوضه در نزدیک روستای قره سو فرم های پیت چند وجهی،‌ کارن حفره ای، ماندر کارن، ریلن کارن، ریپل کارن و کریدور کارستی و در شرق حوضه در نزدیک روستای حمام قلعه فرم های ماندرکارن و کارن حفره ای و در شمال شرق حوضه فرم های کارن حفره ای، ریلن کارن، کارن ماندر، میکرو ریلن کارن، ریپل کارن و چاهک کارن شناسایی گردید. مهمترین عوامل مؤثر در پیدایش کارنها و توسعه آنها در بخش های مختلف در این حوضه را فرایندهای هیدرولیکی آب بر روی دامنه های آهکی، نقش بیوکارست، ناخالصی سنگ آهک و ذوب  برف تشکیل داده اند.