۶ نتیجه برای علیجانی
فاطمه درگاهیان، بهلول علیجانی، حسین محمدی،
دوره ۱۴، شماره ۴۸ - ( ۱۲-۱۳۹۳ )
چکیده
چکیده
رخداد بلاکینگ می‌تواند منجر به خسارات اقتصادی در سطح کلان شده و بر روی سلامت افراد در مقیاس وسیع موثر واقع شود. بلاکینگ از عوارض آب و هوایی عرض‌های میانی است و ایران با توجه به موقعیتش می‌تواند تحت تاثیر این پدیده واقع شود. به منظور آشکار سازی و مطالعه اقلیم شناختی رخدادهای بلاکینگ موثر بر آب و هوای ایران به روش کمی، دادههای روزانه ارتفاع ژئوپتانسیلی سطح ۵۰۰ هکتوپاسکال در محدوده N۹۰-۰ و E۱۰۰-W۹۰-، با تفکیک ۵/۲ درجه برای دوره آماری ۲۰۱۲-۱۹۵۳ از سایتNCEP دریافت شد. بر اساس شاخص آشکار سازی دو بعدی، شرایط رخداد بلاکینگ در محیط نرم افزار MAT LAB برنامه نویسی شد و رخداد های بلاکینگ در کل منطقه با طول عمر ۵ روز و بیشتر استخراج گردید. سپس رخدادهای موثر بر ایران از رخدادهای کل منطقه تفکیک شد و با به‌کارگیری یک الگوریتم که بر اساس شاخص دو‌بعدی تنظیم شده است، منشاء و موقعیت رخدادهای موثر بر آب و هوای ایران و ویژگیهای آن از قبیل فراوانی، مرکز، شدت و تداوم آن بررسی و شناسایی شد.
نتایج نشان داد، بیشترین فراوانی رخداد بلاکینگ در بازه طول جغرافیایی ۱۰ درجه غربی تا ۲۰ درجه شرقی می‌باشد و ایران منطقه بیشینه ثانوی محسوب میشود. مرکز بیشتر بلاکینگ‌هایی که آب و هوای ایران را متاثر کرده‌اند، منطقه اسکاندیناوی است. از نظر شدت، بلاکینگ‌های متوسط بیشترین فراوانی را داشته و طول عمر بلاکینگ به طور متوسط ۶ روز بوده است. بررسی روند رخدادها هم روند معنی داری را نشان نمی‌دهد.
بهلول علیجانی، پیمان محمودی، دوست محمد کلیم،
دوره ۱۵، شماره ۵۱ - ( ۸-۱۳۹۴ )
چکیده
در این مقاله برای بررسی میزان آسیب پذیری ایران به بیابانزایی از شاخص بیوکلیماتیک یونپ (برنامه محیطزیست ملل متحد) استفاده شد. ابتدا دادههای مربوط به دو پارامتر میانگین دمای سالانه و جمع بارش سالانه ۴۵ ایستگاه هواشناسی سینوپتیک برای یک دوره ۳۰ ساله (۲۰۰۵-۱۹۷۶) از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید. سپس شاخص یونپ برای کل ایستگاهها محاسبه و نقشه پهنهبندی آن برای کل ایران تهیه شد. در ادامه با استفاده از آزمون
آماری-گرافیکی من-کندال که یکی از روشهای پیشنهادی سازمان هواشناسی جهانی برای تحلیل سریهای زمانی می باشد روند تغییرات شاخص یونپ در گستره ایران بررسی شد. بر اساس شاخص یونپ مشاهده شد که بیشتر مساحت ایران تحت سیطره اقالیم خشک و نیمه خشک می باشند که از لحاظ کلاس خطر بیابان زایی در طبقه شدید
و بسیار شدید قرار می گیرند. نتایج آماره من–کندال نشان میدهند که از بین ۴۵ ایستگاه مورد مطالعه تنها ۸ ایستگاه دارای روند معنادار بودهاند. در سه ایستگاه بیرجند، تبریز و مشهد روند تغییرات شاخص یونپ دارای روند منفی بوده که نشان از تمایل تغییر اقلیم این ایستگاهها از اقلیم نیمه خشک به اقلیم خشک را دارند. شاخص یونپ دو ایستگاه ارومیه و خوی نیز دارای روند منفی بودهاند، اما با این تفاوت که اقلیم این دو ایستگاه تمایل به سمت اقلیم نیمه خشک را نشان می دهند. روند تغییرات در ایستگاه سنندج در غرب ایران نشان از جابجایی بین اقلیم نیمه مرطوب با اقلیم نیمه خشک و ایستگاه یزد از اقلیم خشک به اقلیم فرا خشک دارد. اما ایستگاه زابل در شمال استان سیستان و بلوچستان تنها ایستگاهی بوده است که روند یونپ آن مثبت بوده است. یعنی روند تغییرات آن از اقلیم فراخشک به سمت اقلیم خشک بوده است. ایستگاههای نامبرده تنها ایستگاههایی بودند که روند تغییرات آنها در سطح احتمالاتی ۰۵/۰=&alpha معنی دار بوده است.
بهلول علیجانی، پیمان محمودی، دوست محمد کلیم،
دوره ۱۶، شماره ۵۶ - ( ۱۲-۱۳۹۵ )
چکیده
یخبندان دارای ویژگیهای آماری مختلفی است که روزهای ذوب-انجماد یکی از این ویژگیها است. در این مطالعه هدف بر آن است که با استخراج فراوانی روزهای ذوب-انجماد، توزیع زمانی و مکانی این ویژگی از یخبندان در مقیاسهای سالانه و ماهانه در ایران بررسی شود. لذا برای دسترسی به این هدف، دادههای مربوط به دماهای حداقل و حداکثر روزانه ۶۲ ایستگاه هواشناسی سینوپتیک برای یک دوره ۱۵ ساله از سال ۹۱-۱۹۹۰ تا ۲۰۰۵-۲۰۰۴ برای ماههای اکتبر تا می از سازمان هواشناسی کشور دریافت گردید. سپس بر اساس تعریف روزهای ذوب-انجماد به‌عنوان روزهایی که در آن دمای حداکثر صفر یا بالای صفر درجه سانتیگراد و دمای حداقل ۲/۲- و یا پایینتر از آن باشد، فراوانیهای ماهانه و سالانه آن استخراج گردید و نقشههای پهنهبندی آن رسم شدند.
نتایج این تحقیق نشان میدهد که در مقیاس سالانه حداکثر فراوانی روزهای ذوب-انجماد، با بیش از ۷۰ روز، در غرب، شمالغرب و ایستگاههای مرتفع زاگرس میانی مشاهده میشود. ماه ژانویه نیز اوج میانگین فراوانی وقوع روزهای ذوب-انجماد در ایران است. در این ماه از بین ۶۲ ایستگاه مورد مطالعه ۵۱ ایستگاه یعنی حدود ۸۲ درصد ایستگاهها حداقل یک روز ذوب-انجماد داشتهاند.
محسن آرمش، بهلول علیجانی، هادی دنیادوست،
دوره ۱۷، شماره ۵۸ - ( ۶-۱۳۹۶ )
چکیده
ناپایداری‌های همدیدی شدید همراه با رطوبت فراوان نقش زیادی در رخداد سیلاب دارند. در این مطالعه شرایط همدیدی سیلاب در حوضه آبریز سرباز بررسی شد. بدین منظور دو پایگاه داده مورد نیاز است، گروه اول، شامل دادههای دبی روزانه ایستگاه هیدرومتری پیردان و آمار بارش ایستگاههای مجاور حوضه و گروه دوم نقشههای سطح زمین و تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال در محدوده ۱۰ تا ۶۰ درجه عرض شمالی و ۱۰ تا ۹۰ درجه طول شرقی سازمان مطالعات جوی و اقیانوسی امریکا می باشند. بخاطر رژیم سیلابی تابستانه‌ـ زمستانه این حوضه دو مورد از شدیدترین سیلاب‌ها برای هر رژیم سیلابی انتخاب شد. همچنین نقشههای تهیه شده متعلق به دو روز قبل از سیلاب، آغاز و اوج سیلاب می باشند. نتایج نشان داد در رژیم تابستانه در سطح زمین استقرار دو مرکز کمفشار روی خلیجفارس و پاکستان و گسترش زبانه کمفشار خلیجفارس به سمت جنوب‌شرق ایران و ورود هوای گرم و مرطوب آن به کمفشار پاکستان همراه با عمیق‌تر شدن ناوه غرب دریای خزر و قرارگیری کمفشار پاکستان در جلوی این ناوه سبب ناپایداری میشود. در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال استقرار سامانه پرارتفاع روی ایران و گسترش زبانهای از آن به صورت پشته بلندی تا شمال دریای خزر و تشکیل ناوه عمیقی بین پرارتفاع ایران و کمارتفاع غرب هند سبب ناپایداری در جنوب‌شرق ایران شده که جلوی این ناوه قرار گرفته است. در رژیم زمستانه در سطح زمین زنجیره‌ای از کمفشارها از شرق آفریقا تا شمال‌شرق پاکستان با جهت جنوب‌غربی‌ـ شمال‌شرقی شکل گرفته است. ناوه ناشی از پرفشار دریاچه آرال و ناوه ناشی از زبانه پرفشار غرب دریای خزر نقش اساسی در ناپایداری و کنترل مسیر این زنجیره دارد. در سطح ۵۰۰ هکتوپاسکال استقرار ناوه عمیقی در غرب و مرکز ایران و قرارگیری سامانه های کمفشار سطح زمین جنوب‌شرق ایران در جلوی این ناوه سبب تشدید ناپایداری میشود.
مهدی تقی لو، بهلول علیجانی، حسین عساکره،
دوره ۱۹، شماره ۶۸ - ( ۱-۱۳۹۸ )
چکیده
در تحقیق حاضر با استفاده از مدل اقلیم منطقه ای ( RegCM )، اقلیم ایران برای دوره زمانی شش ساله (۲۰۱۵-۲۰۱۰) شبیه سازی گردید. بدین منظور، از طرحواره Kiehl برای تابش، از طرحواره تبادل زیست‌کره-هواکره (BATS) برای سطح خشکی، از طرحواره Holstlag برای لایه مرزی سیاره‌ای و طرحواره Emanuel برای بارش همرفتی استفاده شده است. هشت ایستگاه هواشناسی از نقاط مختلف ایران از طریق نمونه گیری تصادفی به روش خوشه ای انتخاب گردید.در مرحله بعد دادههای مربوط به دما و بارش روزانه از پایگاه دادههای بازتحلیل ERA -Interim[۱]برای دوره ی زمانی مذکور استخراج گردید و سپس میانگین ماهانه مقادیر به دست آمد و با سری دادههای حاصل از شبیه سازی مدل اقلیم منطقه ای (RegCM ) مقایسه گردید. برای فراسنج (پارامتر) دما، شبیه سازی با مدل، مقداری بالاتر( میانگین ۲ درجه سانتیگراد) از مقادیر بازتحلیل (ERA-Interim)را نشان داد. برای پارامتر بارش با توجه به ماهیت این کمیت (ناپیوسته بودن) مدل اقلیم منطقه ای نسبت به پارامتر دما دقت پایین‌تری داشت. مقادیر شبیه سازی شده بارش برای شهر های پر بارش مثل بندر انزلی پایینتر۲۵۷ میلیمتر (۱۵ درصد) و برای شهر های کم بارش مانند یزد و زاهدان، بالاتر از مقادیر بازتحلیل به ترتیب ۳۸ میلیمتر (۵۷%) و ۵۸ میلیمتر (۷۲%) و برای شهرهایی مثل زنجان این دو مقدار نزدیک به هم به دست آمد. مدل به خوبی ماههای پر بارش و کم بارش را از همدیگر تفکیک نمود بطوریکه همخوانی دو سری داده در اکثر ایستگاهها کاملاً مشهود است. به طور کلی، مدل اقلیم منطقه ای به عنوان روشی مناسب در شبیه سازی داده های دما و بارش توصیه می گردد.
[۱] The European Center for Medium-Range WeatherForecasts(http://apps.ecmwf.int/datasets/data/interim-full-mnth/levtype=sfc/)
[۱] The European Center for Medium-Range Weather Forecasts
(http://apps.ecmwf.int/datasets/data/interim-full-mnth/levtype=sfc/)
محمود روشنی، محمد سلیقه، بهلول علیجانی، زهرا بیگم حجازی زاده،
دوره ۲۰، شماره ۶۹ - ( ۳-۱۳۹۹ )
چکیده
هدف این مطالعه تعیین مناسبترین توزیع احتمال و مدل مرکب خطی تعمیمیافته دورههای تر و خشک در ساحل جنوبی دریای خزر است. بدین منظور از دادههای بارش روزانه ۸ ایستگاه این ناحیه به مدت ۵۵ سال(۱۹۶۰ تا ۲۰۱۵) استفاده شده است. تحلیل دورههای تر و خشک سالانه نشان داد، بیشترین فراوانی دوره تر از نوع یک و دو روزه بوده و دوره تر بیش از ۴ روزه در ناحیه غربی بیشتر از شرق ناحیه است. در واقع اکثر سیستمهای بارانزا دارای تداوم یک و دو روزه هستند. همچنین ارزیابی دورههای تر و خشک ناحیه با ۱۱ توزیع پیوسته آماری نشان داد که بهترین مدل احتمال دورههای تر از نوع توزیع گامای دوپارامتری، لوگ نرمال دوپارامتری، لوگ لوجستیک دوپارامتری، گامای تعمیمیافته چهارپارامتری، گامای تعمیمیافته سه پارامتری، گامای دو پارامتری، گامای سه پارامتری و لوگ لوجستیک سه پارامتری هستند. اما دورههای خشک ناحیه با سه توزیع پارتوی تعمیمیافته، لوجستیک تعمیمیافته و توزیع حد تعمیمیافته برازش بهتری دارند. البته توزیع مناسب با استفاده از آزمون GOF کلموگروف-اسمیرنف تایید شده است. در همین راستا به دلیل رفتار تصادفی دورههای تر و خشک سالانه، از مدلهای مرکب خطی تعمیمیافته جهت ارزیابی مدل رگرسیونی مناسبتر استفاده شد. بهترین مدل دوره تر سالانه، لوگ دوجملهای منفی، لوگ پواسون، لوگ نرمال و لگاریتمی گاما شناخته شد. در همین راستا مدل مناسب دوره خشک سالانه از نوع لوگ پواسون، لوگ نرمال و توزیع دوجملهای منفی با استفاده از معیار AICC و BIC تعیین گردید.
(2).jpg)
