---

برای پهنه‌بندی نواحی اقلیمی استان خوزستان از یازده متغیر اقلیمی وابسته به رطوبت، دما و بارش از سیزده ایستگاه هواشناسی سینوپتیک استفاده شد. ابتدا یک ماتریس ۱۱×۱۳، ایستگاه‌ها در سطرو متغیرها در ستون تشکیل گردید. سپس این ماتریس طی فرایند میان‌یابی کریچینگ با استفاده از نرم افزار surfer، به ماتریس دیگری با ابعاد ۱۱×۶۱۶ تبدیل شد (ایستگاه‌ها در سطرو متغیرها در ستون). آنگاه داده‌های ماتریس مذکور به عنوان ورودی تحلیل مؤلفه اصلی و تحلیل خوشه‌ای مورد استفاده قرار گرفت. از تحلیل مؤلفه‌های اصلی برای شناخت مؤلفه‌های سازنده پهنه‌های اقلیمی و از تحلیل خوشه‌ای به روش ادغام وارد برای تفکیک پهنه‌ها استفاده شد و با استفاده از این روش ۵ خوشه مشخص شد که هر خوشه بیانگر یک پهنه است. نتایج حاصل از تحلیل عاملی بر روی یازده متغیر اقلیمی در مقیاس ماهانه در استان خوزستان نشان داد که چهار عامل در ایجاد شرایط اقلیمی منطقه نقش اساسی دارند. ین عوامل به ترتیب اهمیت عبارتند از: ۱- عامل گرمایی ۲- عامل بارش زمستانی ۳- عامل بارش پاییزی ۴- عامل رطوبتی. با انجام تحلیل خوشه‌ای بر روی مقادیر عاملی، پنج پهنه‌ی اقلیمی در استان خوزستان مشخص شد. لازم به ذکر است که شرایط متنوع اقلیمی و آرایش مکانی نواحی اقلیمی در استان، بیانگر نزدیکی به دریا و مناطق خشک کشورهای عراق و عربستان و گستردگی آن به سمت ارتفاعات زاگرس است.

---

 آگاهی از اقلیم گذشته جهت پیش‌بینی و برنامه‌ریزی آینده نیاز به داده‌های اقلیمی صحیح و طولانی‌مدت دارد. در این مطالعه، اقدام به بازسازی میانگین بیشینه دمای فصل بهار و تابستان، کمینه دمای فصل پاییز و زمستان منطقه دنا، به کمک پهنای حلقه‌های سالیانه گونه بلوط ایرانی، توسط رگرسیون خطی ساده و درجه‌دو، شده است. با این هدف دو ارتفاع رویشی در جنگل‌های منطقه دنا انتخاب و ۳۶ نمونه رویشی از ۱۸ پایه در دو جهت جغرافیاییجنوب­غربی و شمال­شرقی، در قطر برابر سینه استخراج و توسط نرم‌افزار اتوکد با دقت ۳ میکرون قرائت شدند. بعد از مرحله تطابق زمانی، برای حذف اثرات غیر اقلیمی، تمامی پارامترهای اقلیمی و سری زمانی حلقه‌های رویشی استاندارد شدند. گاه شناسی باقی­مانده (RES) محاسبه‌شده (توسط نرم‌افزار ARSTAN)، با متغیرهای اقلیمی طی دوره ۱۳۹۰-۱۳۶۱ واسنجی و همبستگی معنادار مثبت متغیرها با پهنای دوایر رویشی تأیید شد. بر اساس روابط و همبستگی بین گاه شناسی به­دست آمده و داده‌های اقلیمی دوره آماری مشترک، کار بازسازی متغیرهای اقلیمی انجام و مشخص شد در سه دهه اخیر، میانگین بیشینه دمای بهار و تابستان، کمینه دمای پاییز و زمستان، نسبت به میانگین یک قرن قبل از خود، روند افزایشی داشته‌اند. در سه دهه اخیر از سرمای فصل سرد کاسته شده و در مقابل به گرمای فصل گرم، اضافه شده است.

---

زیست پذیری یکی از بزرگ‌ترین ایده‌های برنامه‌ریزی شهری دوران معاصر است و ایجاد زیست پذیری در میان شهرهای جهان سوم مساله نگران کننده‌ای است. در این میان مسائل مرتبط با زیست پذیری در کشورهای جنوب به دلیل نرخ رشد شتابان جمعیت در مناطق کلان‌شهری به صورت حادتری بروز نموده است؛ بنابراین نوشتار حاضر در پی آن است که با هدف شناخت پایه‌ای از وضعیت حاکم بر زیست پذیری منطقه کلان‌شهری تبریز بپردازد. برای دستیابی به این هدف، با بهره‌گیری از روش کتابخانه‌ای-پیمایشی و ابزار پرسشنامه محقق ساخته؛ ۳۸۴ نفر از شهروندان ساکن منطقه کلان‌شهری تبریز به روش نمونه‌گیری احتمالی (به روش تصادفی ساده) مورد ارزیابی قرار گرفته و اطلاعات گردآوری شده با استفاده از تحلیل‌های آزمون T تک نمونه‌ای؛ آزمون تحلیل واریانس (ANOVA)؛ و تحلیل مسیر در محیط نرم‌افزار  spssمورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته‌اند. نتایج به­دست آمده نشان داد که زیست پذیری منطقه کلان‌شهری تبریز با میانگین ۸۶/۲ و آماره t ۷۵/۴ در حد متوسط قرار داشته و با توجه به مطلوبیت عددی آزمون (۳)، می‌توان گفت آماره T تمامی ابعاد زیست پذیری منطقه کلان‌شهری تبریز قابل قبول می‌باشد. همچنین نتایج نشان داد در تمامی نقاط این محدوده؛ شرایط زیست پذیری یکسان نیست و بین منطقه کلان‌شهری تبریز مورد مطالعه از نظر تفاوت شاخص زیست پذیری تفاوت معناداری دیده می‌شود. در این میان، شاخص اقتصادی با مقدار F، ۲۰۵/۴۷  بیش­ترین مقدار اختلاف و تفاوت را دارد و می‌توان گفت که در شاخص اقتصادی، اختلاف زیست­پذیری در منطقه کلان‌شهری تبریز  بیش­تر از سایر شاخصه‌ها است.