---

چکیده حوضه آبخیز تیغ آب، بین شهرستان‌های خاش و ایرانشهر قرار گرفته است. در این تحقیق پس از جمع آوری آمار دراز مدت (۲۲ ساله) از دما، دبی و بارش حوضه، مطالعات در دو بخش انجام شد. در بخش اول به بررسی روش‌های مختلف در برآورد آبدهی سالانه حوضه و در بخش دوم به بررسی سیلاب و انتخاب بهترین و مناسب‌ترین روش در تخمین میزان آن، پرداخته شد. آزمون‌های مختلف آماری بر روی داده‌ها انجام گرفت تا از همگنی داده‌ها و پراکنش ایستگاه‌های منتخب، اطمینان حاصل شود. سپس با استفاده از روش‌های جاستین، رابطه کمیته تحقیقات کشاورزی هندوستان (ICAR)، مؤسسه تحقیقات آبیاری ایالتUP هندوستان و رابطه لیسی، ارتفاع رواناب سالانه محاسبه شد و بهترین روش جهت برآورد آبدهی سالانه انتخاب گردید. بر این اساس، از بین روش‌های مورد استفاده روش جاستین، به دلیل در نظر گرفتن پارامترهای اقلیمی و غیر اقلیمی فراوان و نیز ضریب منطقه‌ای، در برآورد میانگین آبدهی سالانه، نتیجه بهتری را ارائه داده و برای استفاده در حوضه آبخیز تیغ آب توصیه می‌شود. در مرحله بعدی سیلاب منطقه بررسی شد و پس از بر آورد دبی پیک سیلاب ایستگاه‌ها، به بررسی روش‌های مختلف تخمین سیلاب و انتخاب مناسب‌ترین روش جهت برآورد آن در دوره‌های بازگشت مختلف، اقدام گردید. بر اساس نتایج مشاهده شده، جهت بر آورد حداکثر دبی لحظه‌ای سیلاب، روش SCS از جامعیت بیشتری بر خوردار است.

---

سیل یکی از پدیده‌های طبیعی و از مخاطرات بسیار مهم و مخرب در سطح جهان محسوب می­شود که همه ساله با تلفات جانی و مالی در گوشه و کنار دنیا و ایران همراه است. توسعه و گسترش مناطق شهری و روستایی و دخالت شدید در حوضه های آبخیز، بدون مطالعه و آگاهی از ویژگیهای هیدرو ژومورفولوژیکی سیلاب دشت، منجر به افزایش خطر پذیری در حوضه آبخیز و تشدید خسارات مالی و جانی و فرسایش خاک ناشی از سیل همراه بوده است. حوضه آبریز شاهرود در منتهی­الیه بخش جنوبی استان اردبیل قرار دارد. این حوضه به دلیل واقع شدن در ارتفاعات کوهستان باغرو دارای توپوگرافی خشن و مرتفع است. به علاوه به علت نفوذ رطوبت توده‌های اقلیمی خزری، همواره  احتمال تولید رواناب خارج از توان تخلیه شبکه زهکشی حوضه مورد مطالعه وجود دارد. وجود سکونتگاه‌های انسانی، دخالت در مراتع و شیب‌ها، احتمال بروز سیلاب را بیشتر کرده است. لذا در پژوهش پیش رو پتانسیل سیل­خیزی حوضه مورد مطالعه بررسی شد. روش‌های مختلفی برای تعیین میزان رواناب و پهنه بندی پتانسیل سیل­خیزی وجود دارد. اکثر این روش‌ها بر پایه روش‌های نموداری و استفاده از فرمول‌های تجربی، تحلیل آماری داده‌های سیلاب، تفکیک حوضه به تعدادی زیر حوضه، داده‌های دور سنجی و GIS می­باشد. برای مطالعه و بررسی سیلاب‌ها و برآورد مقادیر حجم و حداکثر رواناب لحظه‌ای این حوضه از  روش شماره منحنی [۱]سازمان حفاظت خاک آمریکا(SCS) استفاده شد. نقشه به دست آمده از مدل، با استفاده از روش شکستگی‌های طبیعی در پنچ کلاس طبقه­بندی شدند. براساس نتایج به دست آمده از مدل نواحی مرکزی، شمال غرب و جنوب و جنوب غرب حوضه در پهنه‌های با پتانسیل بسیار زیاد و زیاد قرار گرفته‌اند و ۱۳/۵ درصد از مساحت حوضه دارای پتانسیل سیل­خیزی بسیار زیاد و ۶۲/۱۴ درصد مساحت حوضه نیز دارای پتانسیل زیاد به جهت سیل­خیزی است. در این بین مناطق با پتانسیل متوسط سیل خیزی، بیشترین مساحت حوضه را شامل می شود که وسعتی معادل ۸۹/۹۲ کیلومتر مربع دارد. پهنه‌های با پتانسیل سیل­خیزی کم و بسیار کم نیز به ترتیب ۱۴/۲۸ و ۸۹/۱۱ درصد مساحت حوضه را شامل می­شوند