---

یکی از شناخته‌شده‌ترین راهبردهای توسعه روستایی، گردشگری و فرصت‌های مربوط به آن در زمینه کارآفرینی است. شناسایی فرصت یکی از مؤلفه‌های کلیدی فرایند کارآفرینی و یکی از عوامل اساسی در بقا و توسعه به شمار می‌رود. این تحقیق به دنبال پاسخ به سؤال بهترین شرایط مکانی برای وجود فرصت‌های کارآفرینی در بخش گردشگری چیست؟ بنابراین برای پاسخ به این سؤال ابتدا فرایند شناسایی فرصت‌های کارآفرینی در بخش گردشگری مناطق روستایی را با روش توصیفی و تحلیلی ارایه می‌دهد که با گردآوری، طبقه‌بندی و تجزیه و تحلیل اطلاعات مرتبط با گردشگری و کارآفرینی از طریق فن‌های تصمیم‌گیری چند معیاره و مدل‌سازی آن‌ها در سیستم اطلاعات جغرافیایی از منطقه مورد مطالعه این مهم میسر می‌گردد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که در نواحی روستایی شهرستان ورزقان فرصت‌های مناسبی برای کارآفرینی در بخش گردشگری وجود دارد.

---

شواهد نشان می­دهد توسعه کارآفرینی در سکونتگاه­های روستایی، کلید حل معضلات جوامع روستایی از جمله بیکاری، فقر، ناامنی غذایی، مهاجرت، ناهنجاری های اجتماعی و ... است. با توجه به شرایط نامساعد روستاهای شهرستان جوانرود به لحاظ نرخ بیکاری بالا و فقر روستاییان که تبعات منفی بسیاری را به دنبال دارد، هدف از پژوهش حاضر سنجش وضعیت شاخص­های کارآفرینی در بین روستاییان شهرستان جوانرود و همچنین شناسایی تعیین­کننده­ها و راهکارهای توسعه کارآفرینی در سکونتگاه­های روستایی شهرستان مذکور است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کمی بوده که با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش را کلیه سرپرستان خانوار روستایی شهرستان جوانرود تشکیل می­دهد و با توجه به محدودیت­های پیش­رو، محققان با استفاده از فرمول کوکران، ۳۵۶ نفر از آن­ها را به­عنوان نمونه آماری برآورد کرده­اند. ابزار اصلی پژوهش جهت گرداوری داده­های مورد نیاز، پرسشنامه محقق­ساخته­ای بود که روایی و پایایی آن با رعایت اصول علمی به تأیید نهایی رسید ونتایج پژوهش نشان داد وضعیت روستاییان شهرستان جوانرود به لحاظ دارا بودن مشخصه­های کارآفرینی، با میانگین ۳۲۷/۳، در وضعیت مناسبی قرار دارند و روستاییان شهرستان جوانرود در میان ۱۲ مشخصه کارآفرینی، به لحاظ سه ویژگی پشتکار، انرژی بالا و مردم­داری به­ترتیب با ضریب تغییرات ۱۷۸/۰، ۱۹۱/۰ و ۲۰۵/۰ دارای بهترین وضعیت و به لحاظ سه ویژگی خطرپذیری، نوآوری و پیشقدمی به­ترتیب با ضریب تغییرات ۵۴۰/۰، ۴۳۰/۰ و ۴۲۶/۰، ضعیف­ترین وضعیت را دارند. نتایج شناسایی تعیین­کننده­های توسعه کارآفرینی در محدوده مورد مطالعه با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد پنج عامل اقتصادی، مدیریتی ـ آموزشی، زیرساختی، اجتماعی ـ فرهنگی و محیطی، توانسته­اند حدود ۵/۶۶ درصد واریانس متغیر وابسته را تبیین کنند. نتایج اولویت­بندی راهکارهای عملیاتی روستاییان جهت توسعه کارآفرینی در سکونتگاه­های روستایی شهرستان جوانرود نشان داد سه راهکار "تخصیص منابع مالی با شرایط اخذ و بازپرداخت مناسب به روستاییان جهت توسعه فعالیت­های کارآفرینی"؛ "حمایت مالی مستقیم بخش دولتی و خصوصی از روستاییان جهت کاهش خطر ورشکستگی" و "تضمین خرید تولیدات روستاییان حداقل در مراحل اولیه شروع فعالیت کارآفرینی" به­ترتیب با ۱۹۴، ۱۶۹ و ۱۵۸ بار تکرار، مهم­ترین راهکارهای روستاییان جهت توسعه کارآفرینی بوده­اند.

---

در راستای رفع مشکلات اقتصادی و اجتماعی روستاییان، برنامه­ریزی توسعه کارآفرینی در میان آن­ها یکی از مهم­ترین راهبردهایی است که اندیشمندان و محققان توسعه روستایی بر روی آن اتفاق نظر دارند. روستاییان ساکن در شهرستان بویراحمد از جمله ساکنان روستایی کشور هستند که در حال حاضر به لحاظ شاخص­های توسعه به­ویژه در زمینه شاخص­های اقتصادی در وضعیت نامناسبی قرار دارند. با توجه به توانمندی­های بخش کارآفرینی در توسعه جوامع محلی که از آن به­عنوان موتور توسعه اقتصادی یاد می­شود، محققان در پژوهش توصیفی ـ تحلیلی حاضر برآنند ضمن ارزیابی برخورداری روستاییان شهرستان بویراحمد از شاخص­های کارآفرینی، عوامل موثر بر توسعه کارآفرینی را شناسایی نموده و در یک قالب یک مدل تجربی، زمینه و بستر علمی لازم را جهت توسعه کارآفرینی در محدوده مطالعاتی فراهم نمایند. جامعه آماری پژوهش را ۲۶۴۸۳ نفر از سرپرستان خانوار روستایی شهرستان بویراحمد تشکیل می­دهد و با توجه به محدودیت­های زمانی و مالی و عدم امکان سرشماری، ۲۲۰ نفر از روستاییان به­عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد میانگین نمره نهایی برخورداری روستاییان از شاخص­های کارآفرینی ۸/۲ بوده و پایین­تر از حد متوسط ارزیابی شده است. دلیل اصلی این مهم را می­توان به وضعیت نامناسب شاخص­هایی مانند نوآوری، دانش در زمینه فنون کار، خلاقیت و ریسک­پذیری در محدوده مطالعاتی نسبت داد. نتایج مدل نهایی برازش شده معادلات ساختاری در خصوص عوامل موثر بر توسعه شاخص­های کارآفرینی در میان روستاییان شهرستان بویراحمد نشان داد شش عامل شناسایی شده (عوامل اقتصادی، آموزشی، زیرساختی ـ حمایتی، منابع محیطی و ارتباطی)، با اثرکل ۶۶۷/۰ در سطح اطمینان ۹۹ درصد، اثر معناداری را بر توسعه شاخص­های کارآفرینی در میان روستاییان شهرستان بویراحمد داشته­اند. 

---

با توجه به اهمیت کارآفرینی به ویژه در بین زنان روستایی، و آثار آن در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع امروزی، تبیین وضعیت عوامل موثر بر انگیزه کارآفرینی (پیشرفت) در میان زنان روستایی استان کردستان و همچنین شناسایی عواملی که می­توانند در تقویت فعالیتهای کارآفرینانه زنان روستایی مؤثر واقع شوند، از اهمیت بسزایی برخوردار است. .هدف از پژوهش حاضر، تحلیل عوامل موثر بر انگیزه پیشرفت در بین زنان کارآفرین روستایی استان کردستان می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی زنان کارآفرین ساکن در مناطق روستایی استان کردستان بوده که نمونه مورد مطالعه با استفاده از جدول بارتلت و همکاران (۲۰۰۱)، ۱۰۰ نفر (زن کارآفرین) تعیین گردید و با استفاده از روش نمونه­گیری طبقه­ای تصادفی با انتساب متناسب از بین زنان مورد نظر انتخاب و اطلاعات لازمه با استفاده از ابزار تحقیق جمع­آوری شد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه­ی محقق ساخته­ای است که روایی آن به صورت محتوایی (صوری) و سازه­ای و پایایی آن با استفاده از پایایی ترکیبی مورد تأیید قرار گرفته است. تحلیل داده­ها از طریق تحلیل همبستگی و الگویابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم­ افزارهای  SPSS  و Smart PLS  انجام شده است. مدل ارزیابی شده در پژوهش از شاخص­های برازندگی قابل قبولی برخوردار بود. مدل­سازی معادلات ساختاری نشان داد، مولفه­ های دسترسی­ پذیری­های فناورانه (۴۲۶/۰= γ، ۵۵/۳ = t)، برنامه­های آموزشی-ترویجی (۳۸۳/۰= γ، ۱۹/۳ = t)، اوضاع اقتصادی (۳۴۸/۰= γ، ۲/۴ = t) دارای بالاترین سطح ارتباط با متغیر انگیزه پیشرفت زنان کارآفرین روستایی مورد مطالعه داشته­ اند و در مجموع متغیرهای مورد مطالعه تبیین کننده­ ی حدود ۶۰ درصد از تغییرات انگیزه پیشرفت هستند.