---

چکیده مسکن به عنوان عمده‌ترین بخش بافت کالبدی، نقش اساسی در شکل‌گیری ساختار فضایی و هویت معماری روستایی دارد و مهم‌ترین معیار رضایت‌مندی از مسکن در استحکام آن خلاصه می‌شود. با توجه به ناپایدار بودن عرصه جغرافیایی کشور در رابطه با سانحه طبیعی زلزله، مواردی از قبیل عدم رعایت ضوابط فنی، استفاده از مصالح ساختمانی سنتی و غیر مقاوم و فرسوده بودن مساکن منجر به آسیب‌پذیری بیشتر سکونت‌گاه‌های روستایی در برابر زلزله شده است. هدف این تحقیق، بررسی وضعیت مسکن روستایی و عوامل تاثیرگذار در آسیب‌پذیری آن در دهستان سجاسرود است. به این منظور داده‌های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه جمع‌آوری شده و با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان‌دهنده پائین بودن ظرفیت‌های محلی برای مقابله با آسیب‌پذیری مسکن در برابر زلزله در بین خانواده‌های نمونه است. از بین ظرفیت‌های محلی نامناسب‌ترین مورد به ظرفیت کالبدی مسکن اختصاص دارد. علاوه بر این تحلیل رگرسیونی ظرفیت‌های محلی نشان می‌دهد که عوامل اقتصادی و کالبدی به ترتیب با ۴۹۱/۰ و ۲۹۸/۰ بیش‌ترین میزان تاثیر و عوامل نهادی و اجتماعی با ۱۲۶/۰ و ۱۶۰/۰ کم‌ترین میزان تاثیر را در آسیب‌پذیری مسکن در منطقه مورد مطالعه داشته‌اند.

---

دریاچه ارومیه (چیچست )در شمال غرب ایران به عنوان یکی از زیستگاه‌های اصلی آرتمیا در جهان شناخته می‌شود. طی دهه گذشته بر اثر یک دوره خشکسالی و طرح‌های احداث سد که همزمان به وقوع پیوسته‌اند، زمینه تبخیر بیش از پیش آب دریاچه فراهم گردیده و تفاوت‌های قابل توجهی در سطوح آب دریاچه به وجود آمده است. این روند زمینه بروز بحران‌های زیست محیطی چشمگیر در منطقه شمال غرب کشور را فراهم نموده است. در پژوهش حاضر نظر به نقش و اهمیت دریاچه ارومیه در توازن و تعادل بخشی زیست محیطی / اکولوژیکی شمال غرب کشور تلاش گردیده است تا با استفاده از اطلاعات اسنادی و داده های سنجش از دور (تصاویر ETM+ لندست ۷، TM لندست ۵، و TM بندست ۴ و Aster) و نیز بهره گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی فرایند تغییرات به وقوع پیوسته در سطح دریاچه ارومیه مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار بگیرد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که با کاهش روند نزولات آسمانی، تبخیر بیش از پیش آب دریاچه و نیز اثرات منفی ناشی از پدیده های انسان ساختی از قبیل ایجاد سدها، بهره گیری بی‌مهابا از منابع آبی سطحی و زیرسطحی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، زمینه کامل برای بروز یک بحران وسیع زیست محیطی/ اکولوژیکی فراهم گردیده است، به عبارتی منطقه در آستانه یک بحران طبیعی بسیار نگران کننده قرار دارد

---

چکیده امروزه برای نیل به توسعه و عمران ناحیه‌ای مناسب در هر منطقه‌ای، ارزیابی و تجربه و تحلیل ساختار طبیعی و عوامل انسانی آن منطقه برای استقرار هر کاربری ضروری می‌باشد. طرح مسکن مهر طی ۶ سال گذشته در تمامی شهرهای کشورمان، برای تهیه مسکن برای اقشار فاقد مسکن مورد تصویب و اجرا قرار گرفت و اکثرا محل استقرار این مساکن در خارج از محدوده شهرها و با توجه به ارزانی قیمت زمین مکان‌یابی شده و مسایل محیط طبیعی این مجتمع‌های مسکونی و محدودیت‌های محیط طبیعی در مکان‌یابی این مجتمع‌ها مد نظر قرار نگرفته است. در این پژوهش با لحاظ نمودن معیارهای متنوع طبیعی در راستای کمک به تحقق توسعه پایدار در راستای محیط طبیعی، با استفاده از مدل AHP و بهره‌گیری از ۹ معیار محیطی به پهنه‌بندی اراضی محدوده‌های شهرهای تبریز، مرند و هادی شهر استان آذربایجان شرقی در راستای ارزیابی مکان فعلی مجتمع‌های مسکن مهر و مکان‌یابی مناسب از نظر محیط طبیعی اقدام شد. هم‌چنین قابل ذکر است که در ادامه پژوهش با استفاده از مدل TOPSIS پهنه‌های مناسب شناسایی شده بالای ۵۰ هکتار با توجه به ۵ معیار مهم کالبدی دخیل در مکان‌یابی بهینه طرح مسکن مهر، مورد ارزیابی و رتبه‌بندی قرار گرفته و مناسب‌ترین مکان‌ها که می‌بایستی مساکن مهر در آن‌ها اجرا می‌شد مورد شناسایی قرار گرفتند. نتایج پژوهش حاضر، هفت پهنه کاملا مناسب را با توجه به شاخص‌های مورد مطالعه برای ایجاد مجتمع‌های مسکونی در شهر تبریز و ۵ پهنه برای هر دو شهر مرند و هادی شهر را نشان می‌دهد. در ادامه پژوهش پهنه‌های شناسایی شده با استفاده از مدل تحلیل حساسیت، نسبت به معیارهای مورد استفاده مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که هیچ‌کدام از مجتمع‌های مسکن مهر اجرا شده در شهرهای مورد بررسی دارای شرایط محیطی مناسب نبوده و هیچ هم‌خوانی با مکان‌های بهینه شناسایی شده را ندارند.

---

این تحقیق به ارزیابی کیفیت و دقت مدل­های رقومی ارتفاعی مستخرج از ASTER و داده­های توپوگرافی ۱:۲۵۰۰۰ در تحلیل مورفومتری شبکه آبراهه­ها در سازندهای مختلف می­پردازد. برای آزمون مدل رقومی ارتفاع ابتدا نقشۀ شبکه زهکشی منطقه مورد مطالعه از طریق مدل رقومی ارتفاعی ASTER و نقشه توپوگرافی در محیط Archydro تهیه شد. شبکۀ زهکشی رستری منطقه با اندازه سلولی ۳۰، برای کل حوضۀ آبریز محاسبه شد. نتایج نشان می­دهد از نظر مورفومتری، آبراهه­های مستخرج از ASTER و توپوگرافی در هر سازند مشابه یکدیگر هستند ولی بین تعداد آبراهه­های آن‌ها تفاوت بسیاری وجود دارد. بیش­ترین تعداد و تراکم زهکشی آبراهه­ها در سازند ایلام سروک و کم­ترین آن‌ها در سازند سورمه مشاهده شده است. میزان دقت تعداد آبراهه­های حاصل از مدل رقومی ارتفاعی Aster در مقایسه با آبراهه­های حاصل از توپوگرافی در مناطق کوهستانی بسیار پایین است. تعداد آبراهه­ها به جنس سازند و شیب بستگی دارد. نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل نشان می­دهد که بین تراکم زهکشی و تعداد آبراهه­ها رابطۀ مستقیم و با ریشۀ میانگین مربعات خطا رابطه عکس دارد.

---

بارش، تغییرات آن و پیش‌بینی دوره‌های خشک‌سالی - ترسالی وابسته به تغییرات سیگنال‌های اقلیمی جوی- اقیانوسی است. با توجه به این موضوع، بررسی ارتباط بارش ایستگاه‌های غرب کشور و نوسان مدیترانه شرقی مهم‌ترین هدف این مطالعه می‌باشد. هاتزاکی و فلوکاس با استفاده از روش‌های تحلیل همبستگی و تحلیل مؤلفه‌های اصلی (PCA) بر اساس سری‌های زمانی ماهانه و فصلی، الگویی را که دو هسته‌ی آن در شرق مدیترانه و شمال شرق اقیانوس اطلس و در ترازهای ۳۰۰ و ۵۰۰ هکتوپاسکال قرار دارد شناسایی نمودند که الگوی مدیترانه شرقی (EMO) نام‌گذاری گردید. برای شناسایی رابطه میان بارش غرب ایران و نوسان مدیترانه شرقی، مقادیر این شاخص با داده‌های نرمال شده بارش ایستگاه‌های غرب کشور با استفاده از تحلیل همبستگی پیرسون، روند خطی و پلی نومیال، مقایسه و موردبررسی قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که بارش در ایستگاه‌های نیمه جنوبی منطقه موردمطالعه در فاز مثبت از ۵ تا ۴۱ میلی‌متر افزایش و در فاز منفی از ۴ تا ۲۰ میلی‌متر کاهش داشته است. هم‌چنین نیمه شمالی برعکس نیمه جنوبی در فاز مثبت با کاهش بارش و در فاز منفی با افزایش بارش تا حداکثر ۸ میلی‌متر روبرو بوده است. هم‌چنین تأثیر الگوی مدیترانه شرقی بر بارش غرب ایران در فصل بهار ضعیف‌تر از فصل زمستان بوده است.

---

پژوهش حاضر با هدف بررسی شرایط الگوهای گردش جوّ در ماه­های خیلی‌مرطوب کشور سوریه انجام گرفته است. با محاسبه شاخص بارش استاندارد (Z)) و استفاده از داده­های بارش ۱۶ ایستگاه همدید سوریه در دوره آماری (۱۹۷۷- ۲۰۱۶)، ماه­های خیلی مرطوب مشخص شد. سپس نقشه­های ترکیبی از فراسنج­های فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل و مولفه‌های باد در ترازهای ۸۵۰، ۷۰۰، ۵۰۰ و ۲۵۰ هکتوپاسکال و همچنین رطوبت ویژه تراز ۸۵۰ و امگای تراز ۷۰۰ هکتوپاسکال از داده­های شبکه­بندی شده NCEP-NCAR تولید و برای بررسی همدید الگوهای گردش جوی ماه­های خیلی‌مرطوب مورد استفاده قرار گرفت. یافته­های تحقیق بیانگر آن است که مهمترین الگوی مؤثر در ایجاد ماه­های خیلی‌مرطوب سوریه شکل­گیری ناوه عمیقی است که محور آن تقریباَ بین شرق ترکیه و غرب مصر بوده و سوریه در جلوی این ناوه قرار می­گیرد. این ناوه به ویژه در ترازهای میانی و بالایی باعث ریزش هوای سرد بر روی شرق مدیترانه می­شود. الگوی تاوه قطبی در ترازهای ۷۰۰ و ۵۰۰ هکتوپاسکال با حرکت به سمت عرضهای پایین سبب فرارفت­های یادشده گردیده است. شکل­گیری مقادیر منفی امگا و جریان­های صعودی هوا به­همراه جریان­های جنوب­غربی باد در تراز دریا و سایر ترازها برروی سوریه باعث ریزش­های بالاتر از میانگین شده است.

---

زلزله جزو یکی از مهمترین بلایای طبیعی است که هر ساله خسارت های زیادی را به جوامع انسانی و طبیعی وارد می کند. این خسارت ها همواره پژوهشگران را بر آن داشته تا بدنبال راهی جهت پیش بینی این پدیده باشند. از جمله این راه ها استفاده از تصاویر ماهواره ای و تحلیل آن ها است. با توجه به اینکه هنوز تکنولوژی برای پیش‌بینی دقیق مکان و زمان وقوع زلزله، ابداع نشده است، بررسی اطلاعات و تجزیه و تحلیل زلزله‌های گذشته به منظوردرک بهتر پدیده‌های مرتبط با زلزله بسیار مفید است. در این پژوهش به بررسی حرارتی گسل بم، با استفاده از تصاویر ASTER و MODIS در زلزله دسامیر ۲۰۰۳ پرداخته شده است، که بمنظور دید مناسب تر به شرایط حرارتی گسل و منطقه، با استفاده از الگوریتم Singel-channel و کد نویسی در سامانه تحت وب گوگل ارث انجین، روند حرارتی برای شش ماه قبل و بعد زلزله محاسبه شد. همچنین این روند با استفاده از داده های ساعتی سازمان هواشناسی نزدیک به محل منطقه مورد مطالعه، مورد کنترل قرار گرفت تا دید بهتری به وضعیت حرارتی منطقه حاصل شود. نتایج نشان داد که برخلاف باورهای موجود، وقوع زلزله هیچ اثر حرارتی قابل کشف با تصاویر ماهواره ای ASTER و MODIS در سطح زمین را ندارد.

---

این پژوهش با هدف بررسی تغییرات تبخیر تعرق و پیش‌نگری بخش کشاورزی در قسمت شمالی استان ایستگاه زاهدان، قسمت مرکزی ایستگاه ایرانشهر و قسمت جنوبی ایستگاه چابهار با در نظر گرفتن تغییر اقلیم انجام شد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ اﺛـﺮات ﻣﻨﻔـﻲ اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ. ﭘﺲ از راست آزمایی ﻣـﺪل LARS-WG، ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎی اﻗﻠﻴﻤﻲ در سه اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ زاﻫﺪان، اﻳﺮاﻧﺸﻬﺮ، ﭼﺎﺑﻬﺎر و ﺗﺤـﺖ ﺳـﻪ ﺳﻨﺎرﻳﻮی A۱B، A۲ و B۱ در ﻣﺪل HadCM۳ ﺗﺎ ﺳﺎل ۲۰۶۰ با دوره پایه ۱۹۸۷-۲۰۲۰رﻳﺰﻣﻘﻴﺎس ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس آﻣﺎرهﻫﺎی ﺟﺬر ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺮﺑﻌﺎت ﺧﻄﺎ و ﺿﺮﻳﺐ ﻛﺎرآﻳﻲ ﻣﺪل، ﻣﺪل LARS-WG از ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ خوبی در ﺷﺒﻴﻪﺳـﺎزی ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی دﻣﺎی ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ و ﺑﺎرش ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد. اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲدار دﻣﺎ، ﻃﻮل دوره ی رﺷﺪ در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﻴﻦ ﻳﻚ ﺗﺎ ٢٠ روز ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﺎﻋـﺚ افزایش ﻧﻴﺎز آﺑﻲ ﮔﻨﺪم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. اﮔﺮﭼﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﻮﻳﻖ اﻧﺪاﺧﺘﻦ زﻣﺎن ﻛﺎﺷﺖ، اﺛﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮاﻗﻠﻴﻢ را ﺷﺪت ﺑﺨﺸﻴﺪه و ﻃﻮل ﻓﺼﻞ ﻛﺸﺖ را ﺑﻴﻦ ۱۲ ﺗﺎ ۲۳ روز ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ، ﻟﻜﻦ ﻧﻴﺎز آﺑﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ یافت. با توجه به این شرایط اقلیمی برای دوره های آتی، ﻛﺸﺎورزان ﻗﺎدر ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺷﺮاﻳﻂ اﻗﻠﻴﻤﻲ را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪ، وﻟﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ درﺳﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﭼﻮن رﻗﻢ ﻣﺤﺼﻮل و ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزی اﻟﮕﻮی ﻛﺸﺖ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﻗﻠﻴﻢ ﻣﻨﻄﻘﻪ و آگاهی یافتن از شرایط اقلیمی حال و آینده، ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻛﺎﻫﺶ اﺛﺮات ﻣﻀﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻗﻠﻴﻢ ﺑﺮ رﺷﺪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸﺎورزی و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﭘﺎﻳﺪار ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺰاﻳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰی و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺟﺎﻣﻊ منابع ﮔﺎم مهم به سمت توسعه پایدار است.