TY - JOUR T1 - Study of sand ramps genesis around the Ernan Playa in southern Yazd TT - بررسی منشأ کوهریگ‌های حاشیه دغ ارنان-جنوب یزد JF - geospace JO - geospace VL - 20 IS - 72 UR - http://geographical-space.iau-ahar.ac.ir/article-1-3415-fa.html Y1 - 2021 SP - 103 EP - 122 KW - Sand ramp KW - Arid Regions KW - Ernan Playa KW - Shirkouh KW - Wind process N2 - کوهریگ یکی از انواع تپه­های ماسه­ای است که بر روی دامنه برخی کوههای مناطق خشک و نیمه­خشک قابل مشاهده است. این رسوبات اغلب توسط باد حمل و پس از برخورد با موانع توپوگرافی محلی بر جای گذاشته می­شوند. بر خلاف تپه­های ماسه­ای بیابانی که تنها توسط فرایند بادی بوجود می­آیند، فرایندهای آبی و دامنه­ای نیز در شکل­گیری و تحول کوهریگ­ها نقش دارند. هدف این پژوهش بررسی منشأ کوهریگ­های واقع در دامنه کوههای تنگ­حوضکی و تنگ­چنار در حاشیه دغ ارنان است. برای انجام این پژوهش از نقشه­های زمین­شناسی، توپوگرافی، نقشه رقومی ارتفاعی و مشاهدات میدانی استفاده شده است. در بازدید میدانی چند نمونه رسوب برداشت و مطالعات دانه­سنجی، کانی­شناسی و مورفوسکپی روی آنها انجام شد. یافته­ها نشان داد که دانه­های رسوبات کوهریگ از ماسه­های درشت­دانه و کانی­های تشکیل­دهنده آنها منطبق بر مونزوگرانیت­های دامنه­های شرقی شیرکوه هستند. مورفوسکپی آنها نشان داد که دانه­های رسوبی زاویه­دار و گردنشده بوده و خردگی و سائیدگی سطح آنها بسیار ناچیز است. نتایج نشان داد که گرانیت­های شیرکوه در شرایط جنب­یخچالی پلئیستوسن به شدت هوازده و این مواد همراه زبانه­های یخی و یا جریان آب رودخانه تنگ­چنار به سمت سطح اساس، دریاچه ارنان انتقال پیدا کرده و در ساحل رودخانه و دریاچه ته­نشست پیدا کرده و توسط بادهای جنوب و جنوب شرقی دوره گذشته بر روی کوههای تنگ­حوضکی و تنگ­چنار پاشیده شده و از دامنه کوهها بالا رفته­اند. در برخی موارد آنها از قله عبور و در دامنه بادپناه پایین آمده­اند. M3 ER -