TI - PT - JOURNAL ARTICLE TA - geospace JN - geospace VO - 15 VI - 52 IP - 52 4099 - http://geographical-space.iau-ahar.ac.ir/article-1-2174-fa.html 4100 - http://geographical-space.iau-ahar.ac.ir/article-1-2174-fa.pdf SO - geospace 52 AB  - در پژوهش حاضر ارتباط بین الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر با نوسانات دماهای حداقل ایران در یک دوره بلندمدت 61 ساله (۱۹۵0-۲۰۱۰) مورد بررسی قرار گرفته است. داده­های مورد استفاده در این پژوهش شامل داده ­های دمای ماهانه 17 ایستگاه سینوپتیک ایران، داده­های الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر و همچنین داده ­های واکاوی شده ارتفاع ژئوپتانسیل، باد­مداری، باد ­نصف­النهاری و دما می­باشند. نتایج تحلیل همبستگی پیرسون به‌عنوان روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش نشانگر وجود رابطه معنی­دار و مستقیم بین دمای حداقل ایستگاه‌های منتخب با الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر است که این امر حاکی از کاهش دما در فاز مثبت الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر و افزایش دما در فاز منفی می­باشد. از نظر زمانی، ضرایب همبستگی مورد محاسبه نشان از ارتباط بیش­تر و معنی­دار­تری بین دمای ایستگاه­ها و الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر در ماه­های ژانویه، مارس و فوریه است. در بین ایستگاه­ها، بیش­ترین میزان همبستگی ماهانه با 349/0 در ماه ژانویه مورد محاسبه قرار گرفت. تحلیل ضرایب همبستگی فصلی نیز نشان از تاثیرپذیری بیش­تر دماهای فصل زمستان با ضریب همبستگی معنی­دار 273/0 دارد. به لحاظ دوره‌ای نیز نتایج بیانگر ارتباط قوی­تر دوره­ی سرد اکثر ایستگاه­ها با الگوی مطالعاتی می‌باشند. ایستگاه زاهدان به­عنوان شرقی­ترین ایستگاه ایران، کم­ترین میزان همبستگی با الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر را از خود نشان داد که احتمالاً این امر به دلیل دوری آن از مرکز عمل دریای خزر می­باشد. تحلیل آرایش الگوهای جوی تراز 500 هکتوپاسکال در فازهای منفی و مثبت نشان می­دهد که در فاز مثبت استقرار ناوه­ای عمیق بر روی دریای خزر، عراق، ترکیه و ایران و همچنین قرارگیری کشور ایران در بخش محور ناوه­ محل حداقل دما و از طرفی استقرار پشته‌ای بر روی دریای شمال و اروپا باعث انتقال دماهای سرد نواحی شمال اروپا و شمالگان به سمت ایران می­شود، اما در فاز منفی قرارگیری منطقه­ی مورد مطالعه در زیر محور پشته­ی مستقر بر روی ایران منجر به ایجاد جوی پایدار با وزش ضعیف مداری و دمای گرم شده و به این علت با وزش هوای گرم و خشک آفریقا، عربستان و در نهایت عرض­های پایین دمای ایران بالاتر می­رود. CP - IRAN IN - LG - eng PB - geospace PG - 137 PT - Research YR - 2016