1- دانشگاه تبریز دانشگاه تبریز دانشگاه تبریز دانشگاه تبریز 2- دانشگاه تبریز
چکیده: (16081 مشاهده)
چکیده
شمالغرب ایران به دلیل استقرار در منطقه برخورد دو سپر قارهای (اوراسیا و عربستان) یکی از نواحی فعال تکتونیکی است. حوضه آبریز شهرچای نیز به علت وجود گسل های جنوبی بزقوش، قرهچمن و غیره از نواحی فعال تکتونیکی در شمالغرب کشور می باشد. با استفاده از شاخصها و شواهد ژئومورفولوژیک موجود در منطقه، تکتونیک فعال در حوضههای شمالی شهرچای (7 حوضه) مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد. شاخصهای ژئومورفیک مورد استفاده شامل شاخص شیب طولی رودخانه (Sl)، شاخص سینوسی جبهه کوهستان (Smf)، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن (Vf) و شاخص عدم تقارن حوضه آبریز (AF) میشوند. برای برآورد و محاسبه شاخصها و شناسایی شواهد زمینی از نقشههای توپوگرافی، زمینشناسی، مدل رقومی ارتفاع (DEM) و تصاویر ماهوارهای استفاده شد. در این زمینه بازدیدهای میدانی نیز انجام شد. در ترسیم نقشهها و نمودارها از نرم افزارهای ArcGIS ، Excel استفاده شد. نتایج تحلیل شاخصهای ژئومورفیک با شاخص (Iat) نشان میدهد که 1/57 درصد حوضههای شمالی شهرچای دارای حرکات تکتونیکی متوسط هستند. در 6/28 درصد آنها فعالیت فرایندهای تکتونیکی زیاد می باشد و فقط در 3/14 درصد فعالیت تکتونیکی کم است. شواهد ژئومورفولوژیک متعددی در حوضههای با فعالیت تکتونیکی زیاد و متوسط وجود دارند که از بین آنها میتوان به پرتگاهها و درههای گسلی، مخروط افکنههای جبهه کوهستانی گسلی و مئاندری شدن رودخانه اشاره کرد.