1- دانشجوی دکتری رشته آب و هواشناسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران. 2- گروه جغرافیا، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران. (نویسنده مسئول). 3- گروه جغرافیا، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
چکیده: (3039 مشاهده)
خشکسالی یک پدیده اقلیمی است که تقریبا درتمامی مناطق آب و هوای اتفاق می افتد و بیش از هر مخاطره دیگر زندگی و محیط زیست انسان را تحت تاثیر قرار می دهد. به منظور تحلیل و بررسی آماری-همدیدی وقوعپاییزهای خشک در شمال غرب ایران، آمار بارش ماهانه فصل پاییز 15 ایستکاه سینوپتیک طی دوره آماری 2016- 1987 از سازمان هواشناسی دریافت گردید. جهت شناسایی و تفکیک فصول پاییز خشک در محدوده منطقه مورد مطالعه در دوره آماری،از شاخص بارش استاندارد و نرم افزار DIC استفاده گردید.نتایج حاصل از روش SPI نشان داد که فراوانی وقوع وضعیت نرمال و سپس خشکسالی در شدت های ملایم و متوسط طی سیکل زمانی مورد نظر، در ایستگاه های منطقه بیشتر رخ داده اند. سپس داده های روزانه تراز 500 هکتوپاسکال و سطح زمین به مختصات10 تا 75 درجه طول شرقی و20 تا 70 درجه عرض شمالی در دوره های خشک از مجموع داده های بازسازی شده سایت NCEP/NCARدریافت و با به کارگیری تحلیل مولفه های اصلی الگوهای همدیدی عامل های موثر در وقوع پاییزهای خشک، استخراجوبااستفادهازنقشههایتراز 500 هکتوپاسکالوفشار سطح دریا(slp)تفسیروتحلیلشد. نتایجاینتحقیقنشانمی دهددر پاییزهای خشک ناهنجاری های شدید مثبت در سطح زمین ناشی از نفوذ پرفشار و ناهنجاری های مثبت در تراز 500 هکتوپاسکال ناشی از حاکمیت پرارتفاع در سطح منطقه ملاحظه میگردد و استقرار سامانه پرارتفاع بر روی عراق و سوریه مهمترین عامل خشکی پاییز در منطقه می باشد. همچنین با بررسی نمودارهای هوف مولر تراز 700 هکتوپاسکال در پاییزهای خشک شمالغرب نشان دهنده کاهش قابل توجه رطوبت ویزه این تراز بویژه در عرض های جنوبی(15 تا 30 درجه شمالی) در 4 مورد از 5 نمونه مطالعاتی می باشد که این موضوع اهمیت سامانه های کم فشار سودانی و تلفیقی سودانی-مدیترانه ای در تزریق رطوبت به محدوده مورد مطالعه را نشان می دهد.