از مهمترین عوامل در برنامه ریزی شهری، استفاده از فضاها و توزیع مناسب و به عبارتی کاملتر عدالت فضایی است. در این راستا کاربریها و خدمات شهری از جمله عوامل مؤثر و مفیدند که با پاسخگویی به نیاز جمعیتی، افزایش منفعت عمومی و توجه به استحقاق و شایستگی افراد میتوانند با برقراری عادلانهتر، ابعاد عدالت فضایی، عدالت اجتماعی و عدالت اقتصادی را برقرار نمایند. شهر زاهدان با یک سابقه خیلی کوتاه در شهرنشینی، طی دهههای اخیر رشد ناموزونی داشته، که زمینه ساز نابرابری اجتماعی بویژه در امکانات آموزشی در بین شهروندان و مناطق مختلف آن میباشد. نتایج این تحقیق نشان میدهد بین مناطق شهری زاهدان در برخورداری از امکانات و تسهیلات آموزشی در سه مؤلفه سازگاری (موقعیت مکانی با همجواریها، موقعیت مکانی و شبکه ارتباطی و در نهایت موقعیت مکانی در ارتباط با طرح تفصیلی)، مؤلفه مطلوبیت (کیفیت ابنیه مراکز آموزشی، موقعیت مکانی و شعاع دسترسیها، مراکز آموزشی در ارتباط با توزیع و تراکم جمعیت و نوع مالکیت آنها) و بالاخره ظرفیت (تعداد دفعات استفاده از مراکز آموزشی و تعداد کلاسها در مراکز آموزشی) تفاوت فاحشی وجود دارد. به این صورت که منطقه دو شهرداری به عنوان برخوردارترین، منطقه یک با سطح متوسط برخورداری و منطقه سه به عنوان کم برخوردارترین محسوب میشوند. از نتایج دیگر پژوهش حاضر این است که سازمان یابی امکانات آموزشی در شهر زاهدان حاکی از عدم تعادل و تمرکز گرایی در منطقه دو و تشدید نابرابریها و در نتیجه گسستگی بیشتر عدالت فضایی بین مناطق است. به نظر میرسد که الگوی توزیع و شعاع دسترسی به امکانات آموزشی در مناطق مختلف شهری زاهدان در وضعیت نامتعادلی قرار دارد. این میتواند هشدار جدی به مدیریت شهری و برنامه ریزان آموزشی باشد، زیرا هر گونه تغییر و تحول سازندهای در محیطهای شهری بدون توجه به پرورش نیروی کارآمد و تشکیل سرمایه انسانی انجام شدنی نیست و نیروی انسانی کارآمد در سایه فرصتهای برابر آموزشی به بار خواهد نشست. نگرش سیستمی در نحوه توزیع کاربریهای آموزشی، مدیریت یکپارچه شهری، برنامه ریزیهای کوتاه مدت و ضربتی برای بر طرف نمودن شکاف و نابرابری و در عین حال اتخاذ برنامههای میان مدت و بلند مدت و افزایش توان اقتصادی شهروندان از مهمترین راهکارها در جهت نیل به تحقیق عدالت در شهر است.
کریمیان بستانی مریم، مولایی هشجین نصرالله. ارزیابی عدالت فضایی مراکز آموزشی در شهر زاهدان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS. فضای جغرافیایی. 1391; 12 (4 و 40) :170-189