:: دوره 15، شماره 51 - ( 8-1394 ) ::
جلد 15 شماره 51 صفحات 190-171 برگشت به فهرست نسخه ها
شناسایی نواحی دمایی شمال‌غرب ایران
علی محمد خورشیددوست1، کامل آزرم*2
1- استاد گروه آب و هواشناسی، دانشگاه تبریز
2- دانشجوی دکتری اقلیم‌شناسی، گروه آب و هواشناسی، دانشگاه تبریز
چکیده:   (5744 مشاهده)

دما از مهم ترین عناصر اقلیمی است که در تعیین نقش و پراکندگی دیگر عناصر اقلیمی نیز موثر بوده و از مولفه­های اصلی در پهنه­بندی و طبقه­بندی­های اقلیمی محسوب می­شود. یکی از راه­های برنامه­ریزی و مدیریت مبتنی بر دما شناخت خصوصیات دمایی و مناطق تحت پوشش آن است. در مقاله حاضر با بهره­گیری از روش­های چند متغیره تحلیل خوشه­ای و تحلیل ممیزی اقدام به پهنه­بندی نواحی دمایی در شمال­غرب کشور گردید. بدین منظور ابتدا 840 نقشه ماهانه کمینه و بیشینه دما با استفاده از روش کریجینگ و با ابعاد 8 کیلومتر در 8 کیلومتر تهیه گردید. در نهایت با حذف یاخته­های خارج از محدوده، 2436 یاخته به­دست آمد و ماتریس پایگاه داده­ها به صورت 2436 ردیف (یاخته­ها) و 24 ستون (متغیرها) به شکل R تشکیل گردید. با اعمال تحلیل خوشه­ای با استفاده از روش فاصله اقلیدسی و روش ادغام وارد (ward) چهار ناحیه­ی دمایی متفاوت در شمال­غرب کشور شناسایی شد. برای گروه بندی و آزمون صحت نتایج حاصل از تجزیه تحلیل خوشه­ای نیز از تحلیل ممیزی استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل ممیزی، گروه­ها فقط در 6/1 درصد مساحت با تحلیل خوشه­ای تفاوت داشتند که این نتیجه نشان می­دهد تفاوت فاحشی بین نتایج حاصل از تحلیل خوشه­ای و تحلیل ممیزی وجود ندارد و می­تواند مصداقی بر نتایج حاصل از گروه­بندی خوشه­ای باشد. نام­گذاری هر یک از نواحی دمایی بر اساس مقایسه میانگین هر ناحیه با میانگین دمای ایران که 18 درجه سلسیوس است انجام شد. این نواحی دمایی عبارتند از: ناحیه خیلی سرد، ناحیه سرد، ناحیه نیمه سرد با روز سردتر و شب گرم­تر و ناحیه نیمه سرد با روز گرم­تر و شب سردتر. آرایش جغرافیایی نواحی دمایی شناسایی شده که بیش­تر بر سطوح ارتفاعی منطقه منطبق هستند نشان داد که تحلیل خوشه­ای می­تواند ابزار مناسبی برای پهنه­بندی نواحی دمایی به حساب آید.

واژه‌های کلیدی: نواحی دمایی، تحلیل خوشه ای، تحلیل ممیزی، شمال غرب ایران.
متن کامل [PDF 167 kb]   (13 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1394/8/7 | پذیرش: 1394/8/7 | انتشار: 1394/8/7


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 15، شماره 51 - ( 8-1394 ) برگشت به فهرست نسخه ها