1- دانشجوی دکتری گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه شهید بهشتی 2- گروه جغرافیای طبیعی، دانشیار دانشگاه شهید بهشتی
چکیده: (577 مشاهده)
یکی از مظاهر عمده تغییرات آب و هوایی در دهه های اخیر، تغییرات بارش در مناطق مختلف جهان است. از آنجاییکه این فراسنج آب و هوایی ماهیتی سرکش دارد شناخت رفتار نوسانی آن از ضروریات حوزه برنامه ریزی محیطی در راستای دستیابی به توسعه پایدار به شمار می رود. تکنیک تحلیل طیفی از روشهای کارامد شناسایی و درک رفتار آشکار و نهان عناصر اقلیمی و استخراج و تحلیل نوسانهای[M1] اقلیمی است. از این رو در پژوهش پیش رو با استفاده از داده های روزانه بارش 108 ایستگاه سینوپتیک و بارانسنجی در پهنه کشور، ابتدا به استخراج شروع و پایان دوره های بارشی در فصل مرطوب کشور(سپتامبر - می) در سالهای 1990 تا 2015 پرداخته شد و سپس براساس آن دیرپایی فصل بارش [1] در کشور در تمامی ایستگاه ها به دست آمد. در مرحله بعد با استفاده از امکانات برنامه نویسی در نرم افزار متلب توزیع واریانسها در تمامی طول موجهای ممکن در سطح معنی داری 95 درصد، در سری زمانی 26 ساله به دست آمده و در نهایت به منظور کشف توزیع فضایی چرخه های مهم و غالب در نرم افزار Arc Gis10 به نقشه در آمد. نتایج به دست آمده نشان داد که این نوسانات در مناطق جنوبی کشور عمدتاً 2تا4 ساله و کوتاه مدت تر بوده و از تنوع کمتر برخوردار می باشد و در در نواحی شمالی متنوعتر و غالباً 4 تا 8 ساله است. به طور کلی نوسانات معنی دار حاکم بر دیرپایی فصل بارش کشور در دوره مرطوب سال عمدتاً کوتاه مدت و با دوره بازگشت 2تا 4 ساله می باشد که متناسب با نوسانات کلان مقیاس شاخصهای جوی اقیانوسی بوده و با الگوهای پیوند از دور مرتبط می باشد. همچنین نقش ارتفاعات و دوری و نزدیکی از دریا در تنوع چرخه های حاکم بر نواحی شمال و نیمه غربی کشور نیز قابل توجه است.
[1] Durability of rainy season منظور از دیرپایی همان طول مدت و دوام فصل بارش است.
[M1]مواردی که مد نظر داوران محترم بوده و اصلاح شده اند با هایلایت مشخص گردیده اند
