1- استادیار اقلیم شناسی دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران 2- دانشجوی دوره دکتری ژئومرفولوژی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران 3- دانشجوی دوره دکتری اقلیم شناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
چکیده: (8965 مشاهده)
چکیده
استان کرمانشاه به دلیل ویژگیهای زمینشناختی، ژئومورفولوژیکی و اقلیمی دارای منابع آب کارست غنی میباشد. به علت ویژگیهای متفاوت پهنههای کارستی زاگرس چینخورده و شکسته، رفتار چشمههای کارستی نسبت به رخداد خشکسالیها متفاوت است. هدف این پژوهش، شناخت نوسانات آبدهی و رفتار چشمههای کارستی زونهای زاگرس چینخورده و شکسته نسبت به رخداد خشکسالی میباشد. در همین راستا با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده (SPI) سال 87-1386 بهعنوان دوره خشکسالی شدید تعیین گردید. در ادامه، با واکاوی بارش نگارها و آبنگارها، محاسبه ضریب تغییرات آبدهی و دامنه تغییرات آن و نیز محاسبه ضریب α، نوع سامانه چشمهها از نظر افشان یا مجرایی بودن تعیین و در نهایت چگونگی تاثیرپذیری چشمههای مورد مطالعه از رخداد خشکسالی مشخص گردید. نتایج تحقیق نشان میدهد که چشمههای زاگرس شکسته از نوع مجرایی و چشمههای زاگرس چینخورده از گونه افشان هستند. تاثیر خشکسالی بر آبدهی تمامی چشمهها بدون تاخیر زمانی و تقریبا همزمان رخ داده است. چشمههای زون زاگرس شکسته با یک تاخیر زمانی 3 ماهه نسبت به حداکثر بارش واکنش نشان داده و تقریبا بهطور کامل خشک گردیدهاند. ولی تاثیرپذیری چشمههای زاگرس چینخورده از خشکسالی محدود به کاهش آب دهی بوده و نمیتوان دوره زمانی کاملا مشخصی برای واکنش چشمههای زاگرس چینخورده به رخداد خشکسالی تعیین کرد. با این توضیح تاثیرپذیری چشمه-های زاگرس شکسته به خشکسالی بسیار بیشتر بوده و از اینرو چشمههای زاگرس چینخورده به منظور استفاده و مدیریت بهینه منابع آب، مناسبترند.