|
پیشنگری تغییرات زمانی خشکسالی هواشناسی در استان لرستان با استفاده از مدلهای اقلیمی
|
مصطفی کرم پور1   ، سمیرا بیرانوند1 ، مسعود گودرزی2 ، آذر بیرانوند* 3 |
1- دانشگاه لرستان
2- پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
3- دانشگاه تهران |
|
|
چکیده: (32 مشاهده) |
رخداد فرینهای اقلیمی مانند امواج گرم، بارشهای سنگین و خشکسالی‌ها آسیبهای چشمگیری را به جوامع بشری وارد می‌کنند. واکاوی تغییر فراوانی این پدیدهها و بررسی روند و شدت رخدادهای مشاهده شده و رخدادهای پیشبینی شده میتواند کمک شایان توجهی به برنامهریزی برای مدیریت و سازگاری با این رخدادها نماید. در پژوهش حاضر به ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر وضعیت خشکسالی استان لرستان با استفاده از شاخص خشکسالی بارش استاندارد شده (SPI) پرداخته شده است و سپس روند این شاخص مورد بررسی قرار گرفت. از آنجایی که شبکه‌های محاسباتی مدل گردش عمومی جو (GCM) به دلیل بزرگ مقیاس بودن و قدرت تفکیک کم برای استفاده، در ابعاد یک ایستگاه باید ریز مقیاس شوند، بنابراین در ابتدا داده‌های روزانه خروجی مدل گردش عمومی جو HADCM3 تحت سناریوی انتشار A2 و B1 ، توسط مدل آماری LARS-WG نسخه 5، ریزمقیاس شده و توانایی مدل LARS-WG5 در شبیه سازی اقلیم گذشته (1996-2011) در ایستگاههای سینوپتیک الیگودرز، خرم‌آباد و بروجرد مورد تأیید قرار گرفته، سپس فراسنج بارش برای دوره 2050 – 2011 برای ایستگاههای مورد مطالعه شبیهسازی شده است. نتایج بدست آمده از بررسی روند خشکسالی حاکی از تشدید خشکسالی‌ها در فصل زمستان طی دهه‌های آتی در ایستگاه الیگودرز و بروجرد و تضعیف خشکسالی‌ها در ایستگاه خرم‌آباد می‌باشد. فصل بهار در هر سه ایستگاه مورد مطالعه بجز مدل INCM3 تضعیف خشکسالی را نشان می‌دهد که ایستگاه الیگودرز و خرم‌آباد به ترتیب مدل HADCM3 تحت سناریوی A2 و مدل INCM3 تحت سناریوی A2 و B1 دارای روند معنی‌دار می‌باشند. همچنین خشکسالی‌های فصل تابستان خروجی مدل HADCM3در هر سه ایستگاه تضعیف خواهند شد. اما خشکسالی‌های فصل پاییز طی سال‌های آینده تشدید خواهند شد.
رخداد فرینهای اقلیمی مانند امواج گرم، بارشهای سنگین و خشکسالی‌ها آسیبهای چشمگیری را به جوامع بشری وارد می‌کنند. واکاوی تغییر فراوانی این پدیدهها و بررسی روند و شدت رخدادهای مشاهده شده و رخدادهای پیشبینی شده میتواند کمک شایان توجهی به برنامهریزی برای مدیریت و سازگاری با این رخدادها نماید. در پژوهش حاضر به ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر وضعیت خشکسالی استان لرستان با استفاده از شاخص خشکسالی بارش استاندارد شده (SPI) پرداخته شده است و سپس روند این شاخص مورد بررسی قرار گرفت. از آنجایی که شبکه‌های محاسباتی مدل گردش عمومی جو (GCM) به دلیل بزرگ مقیاس بودن و قدرت تفکیک کم برای استفاده، در ابعاد یک ایستگاه باید ریز مقیاس شوند، بنابراین در ابتدا داده‌های روزانه خروجی مدل گردش عمومی جو HADCM3 تحت سناریوی انتشار A2 و B1 ، توسط مدل آماری LARS-WG نسخه 5، ریزمقیاس شده و توانایی مدل LARS-WG5 در شبیه سازی اقلیم گذشته (1996-2011) در ایستگاههای سینوپتیک الیگودرز، خرم‌آباد و بروجرد مورد تأیید قرار گرفته، سپس فراسنج بارش برای دوره 2050 – 2011 برای ایستگاههای مورد مطالعه شبیهسازی شده است. نتایج بدست آمده از بررسی روند خشکسالی حاکی از تشدید خشکسالی‌ها در فصل زمستان طی دهه‌های آتی در ایستگاه الیگودرز و بروجرد و تضعیف خشکسالی‌ها در ایستگاه خرم‌آباد می‌باشد. فصل بهار در هر سه ایستگاه مورد مطالعه بجز مدل INCM3 تضعیف خشکسالی را نشان می‌دهد که ایستگاه الیگودرز و خرم‌آباد به ترتیب مدل HADCM3 تحت سناریوی A2 و مدل INCM3 تحت سناریوی A2 و B1 دارای روند معنی‌دار می‌باشند. تغییرات صورت گرفته در رخداد فراوانی دورهها خشکسالی(ترسالی) در فصول مختلف به خصوص در ایستگاه خرم‌آباد به نوعی نشان از تغییر رژیم بارشی در این ایستگاه دارد. به منظور سازگاری بخش کشاورزی با این تغییرات بایستی در بخش مدیریت و برنامهریزی کشاورزی این استان راهبرد ظرفیت تطبیقی در پیش گرفته شود تا با در نظرگیری این تغییرات برنامهریزی زمان و نوع کشت صورت پذیرد و در راستای بهرهوری مطلوبتر اقدام شود.
|
|
| واژه‌های کلیدی: تغییر اقلیم، بارش، پیشبینی فراسنجهای اقلیمی، لرستان، ریزمقیاس‌نمایی. |
|
|
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1402/3/18 | پذیرش: 1402/8/18
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
(2).jpg)
